Arı Sokmasında İlk Yardım

Arı Sokmasında İlk Yardım

Arı sokması, bahar ve yaz aylarının en tatsız ama en yaygın sürprizlerinden biridir. Öyle pikniğe gitmenize veya yaramaz bir çocuk olmanıza falan da gerek yok; şehir içinde oturduğunuz, hatta uyuduğunuz yerde de başınıza gelebilir.

Peki arı sokmasında ilk yardım nasıl yapılır? Arılar insanları neden sokar, arının iğnesi deriden nasıl çıkarılır? Doktora gitmeden, arı sokmasını evde nasıl tedavi edebiliriz?

Arılar İnsanları Neden Sokar?

Arıların insanları sokmasının nedeni, kendilerini savunmaktır. Bu nedenle, bir arının size yaklaşması halinde el kol hareketleriyle onu kışkırtmamanız, arıların yaşam kaynağı olan kovanlarından uzak durmanız tavsiye edilir. Arı zehrinin kendine özgü kokusu, etraftaki diğer arıları da kışkırtabilir. Bu nedenle arı sokması halinde olay yerinden uzaklaşmanız tavsiye edilir.

Bal arıları insanları sadece bir defa sokabilir çünkü uçları çengel şeklinde olan iğnelerini deriden çıkaramazlar. Soktukları insandan uzaklaşmaya çalışırken de iğnelerini geride bırakarak kendi organlarını parçalarlar. Yani bir defa sokan bal arısı birkaç gün içinde ölür. Yaban arıları ve eşek arıları ise iğnelerini bırakmaz ve birden fazla defa sokabilir. Bu arıların sokması halinde ikinci bir vakadan kaçınmak için arıyı kışkırtmadan uzaklaşmak gerekir.

Arı Sokmasının Belirtileri Neler?

Arı sokması ilk anda panik yaratsa da, genellikle ölümcül tehlike içermez.

Arı sokmasının yaygın belirtileri, ani acı, şişlik, ödem, kızarıklık ve kaşıntıdır. Şişlik genelde bir gün içinde, kaşıntı üç gün içinde geçer. Semptomların bir haftada geçmediği durumlarda doktora gidilmesi tavsiye edilir.

Arı Sokması Hangi Durumda Ölümcüldür?

Arı sokması herkesi aynı oranda etkilemez. Semptomları genelde kolaylıkla kontrol altına alınsa da, iki durumda hayati tehlike yaratabilir: Arıya alerjisi olanların ve aynı anda birden fazla arının soktuğu kişilerin doktora gitmesi tavsiye edilir.

Peki, bir kişiyi ilk kez arı soktuysa, alerjisi olup olmadığı nasıl anlaşılır? Ağır alerjik semptomlar arasında aşırı kaşıntı, nefes almakta zorlanma, nabzın hızlanması, dil ve boğazda şişme, bulantı, ishal, baş dönmesi ve bilinç kaybı sayılabilir.

Bu semptomlar alerjik kişilerde arı sokmasından sonraki birkaç dakika içinde hızla görülür. Başta solunum güçlüğü olmak üzere, semptomlar ne kadar erken başlarsa, arı sokmasının alerjik etkisi de o kadar büyük olarak değerlendirilir. Bu belirtilerden bir veya birkaç tanesi görüldüğünde kişinin derhal hastaneye götürülmesi gerekir. Kişiye alerjik şok belirtileri gelişmeden önce epinefrin yapılmalıdır.

Arıların iğnelerinde zehir taşıdığı düşünüldüğünde, alerjisi olmayan bir kişinin aynı anda çok sayıda arı tarafından sokulması da toksik bir duruma yol açabilir. Örneğin, arı alerjisi olmayan bir kişiyi aynı anda yaklaşık 150 bal arısının veya 20 eşek arısının sokması, vücuda bir anda giren zehir miktarı nedeniyle ölüme yol açabilir.

Kalp ve böbrek hastaları da arı sokmasına karşı dikkatli olmalıdır.

Dilimi Arı Soktu, Ne Yapmalıyım?

Yüzdeki ve beyne yakın yerlerdeki arı sokmaları vücudun diğer yerlerine kıyasla daha tehlikelidir. Arının bir yiyecek ile girdiği ağız içinden sokması, nefes almayı ölümcül derecede engelleyecek bir ödeme yol açabilir.

Eğer arı ağızdan sokmuşsa, buz parçası emilir, tuzlu su ile gargara yapılır. Baş yukarıda tutulur.

Arının boğazdan sokması da hayati tehlike yaratabilir. Arının iğnesi boyun gibi beyne yakın bir noktadan veya doğrudan kan damarına saplanmışsa, şoka yol açabilecek ani bir etki görülebilir. Bu üç durumda da doktora gitmek gerekir.

Evde İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Arılara alerjiniz olmadığını biliyor ve yukarıdaki ağır reaksiyonları göstermiyorsanız, arı sokmasını evde tedavi edebilirsiniz. Arının iğnesini çıkarıp soktuğu yeri temizledikten sonra, eczaneden antihistaminik veya steroid kremler ile hap temin edilebilir.

Arı sokmasının hafif semptomlarını tedavi etmek için tıbbi kremlerin yanı sıra dünyanın her yerinde nesilden nesile aktarılan birçok bitkisel yöntem de mevcuttur.

Arının İğnesi Deriden Nasıl Çıkarılır?

Arı sokmasında yapılacak ilk şey, arının iğnesi görünen bir yerde ise vakit geçirmeden ve kurcalamadan, derhal çıkarmaktır. Arı sokmalarında iğneyi çıkarmak için sıklıkla önerilen yöntem, cımbız kullanmaktır.

Ancak cımbızı farkına varmadan fazla sıkmak, arının iğnesindeki kesede bulunan zehrin kana daha da fazla karışmasına yol açabilir. Daha sağlıklı yöntem, iğneyi tırnağınızla veya kredi kartı gibi yassı ve sert bir cisimle kazıyarak çıkarmaktır. Böylece arının iğnesinin içindeki zehrin tamamen kanınıza karışmasını engelleme şansınız artar.

Sabunlu Su ve Buz Şart!

Arının iğnesini çıkardıktan sonra yapılacak ilk iş, yarayı bol soğuk su ve sabun ile temizlemektir. Böylece enfeksiyona yol açabilecek bakterileri ortadan kaldırırsınız. Ardından arının soktuğu yere mutlaka buz kompresi yapılmalı. Böylece hem zehrin daha da emilmesini engeller, hem de şişkinliği hafifletebilirsiniz.

Arı Sokmasına Karşı Evde Tedavi

Arı sokmasına karşı etkisi saptanmış çok sayıda geleneksel yöntem vardır. Bunların en yaygın olanları şöyle:

Amonyak: Arı sokmasında ilk akla gelen tedavi şeklidir. Pamuğu amonyağa batırıp arının soktuğu yere sürmek ciddi bir rahatlama sağlar ve acıyı azaltır. Ancak amonyağı uzun süre bekletmenin deriyi tahriş edeceği de unutulmamalıdır.

Sarımsak: Arı sokmasına karşı en sık başvurulan yöntemlerden biridir. Birkaç diş sarımsağı ezip arının soktuğu bölgeye sürmek ağrıyı dindirir ve şişliği hafifletir.

Bal: Arının soktuğu noktaya az miktarda bal sürüp yaranın üzerinde yaklaşık bir saat tutmak, acı ve kaşıntıyı azaltacaktır.

Karbonat: Macun kıvamındaki bir su-karbonat karışımı,arının asidik zehrini nötralize eder. Bu karışımı yaranın üzerinde en az 15 dakika bekletmek, acı, kaşıntı ve şişliği geçirecektir.

Yoğurt: Arının soktuğu yere az miktarda yoğurt sürmek ferahlama sağlar.

Elma sirkesi: Karbonat gibi, arının zehrini nötralize etmek için kullanılır. Elma sirkesine batırılmış bir sargı bezini, arının soktuğu noktanın üzerinde en az 15 dakika bekletin.

Maydanoz: Bir tutam maydanozu püre haline getirip arının soktuğu yere sürerseniz şişlik iner ve acınız hafifler.

Diş macunu: Her evde bulunan diş macununun arı sokmasına neden iyi geldiği bilimsel olarak kanıtlanabilmiş değil. Ancak alkali bir diş macununun asidik arı zehrini nötralize ettiği sanılıyor.

Aloe Vera: Son yılların popüler bitkisel ürünlerinden aloe vera, arı sokmasına karşı da etkili.

Lavanta yağı: Anti-enflamatuar (iltihap ve şişkinlik önleyici) özelliği ile lavanta yağı arı sokmalarında sıklıkla başvurulan bir doğal yöntemdir. Lavanta yağını doğrudan kullanmak yerine zeytinyağı veya hindistan cevizi yağı aracılığıyla kullanın; arının soktuğu yere bu karışımdan birkaç damla damlatın.

Çayağacı yağı: Doğal bir antiseptik olan çay ağacı yağı, arı sokmasında acıyı hafifletir. Lavanta yağı gibi, doğrudan değil, bir başka yağ aracılığıyla kullanın.

Doktora Ne Zaman Gitmeli?

Çoğu arı sokması vakasında doktora gitmenize gerek yoktur. Ancak nefes darlığı, kurdeşen veya baş dönmesi gibi ciddi alerjik reaksiyonlar söz konusu olduğunda bir doktora başvurmakta fayda var. Bu semptomları gösteriyorsanız, hastaneye tek başınıza gitmeyin.

Birden fazla arı sokması halinde de doktora gitmeniz tavsiye edilir.

Hamileyken Arı Sokarsa Bebeğim Zarar Görür mü?

Hamilelikte arı sokmasının etkisi, kişinin alerjik olup olmadığına göre değerlendirilir. Arıya alerjiniz yoksa, dışarıdan uygulanan ilk yardım yöntemlerinin bebeğinize bir zararı olmayacağı öngörülür. Bünyeniz alerjik ise gittiğiniz hastanede hamileliğinizin hangi evresinde olduğunu paylaşmanız, mümkünse kendi doktorunuzdan da görüş almanız tavsiye edilir.

Arı Sokmasından Nasıl Korunur?

Alerjiniz olsa da olmasa da, arı sokmaları acı vericidir. Üstelik paniğe de yol açar. Eğer sizi veya yakınınızdaki bir kişiyi arı sokarsa, sakin kalmaya çalışın. Semptomları dikkatle inceleyin, hastaneye gitmeye gerek olup olmadığına karar verin.

Yaz aylarında dışarıda vakit geçirecekseniz, arı sokmalarına karşı önlemler alın:

  • Ormanlık alanda ve kırda çıplak ayakla veya terlikle gezmeyin.
  • Arı kovanlarına yaklaşmayın.
  • Üzerinize arı konduysa ani hareketlerden kaçının.
  • Şekerli parfüm, saç ürünü veya cilt kremleri kullanmayın.
  • Canlı renklerde veya çiçek desenli giysiler giymeyin.
  • Saçlarınıza veya yakanıza çiçek takmayın.
  • Dışarıda yemek yiyorsanız, besinlerin üzerini kapatın.
  • Bahçe ile uğraşmayı seviyorsanız, uzun kollu giysiler ve pantolon giyin. Eldiven ve şapka takabileceğinizi de unutmayın.
  • Arabanın pencerelerini açık bırakmayın.
  • Uzun süredir açıkta duran şekerli içecekleri kutudan içmeyin, bardak kullanın.
  • Çöp bulunan alanlardan uzak durun.

,

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın