Çene ağrısının pek çok farklı nedeni olabilir. Örneğin uykunuzda veya gün içinde dişlerinizi gıcırdatıyorsanız bu hareket çene kemiğine ve bağlantı noktalarına basınç yaptığı için ağrıya yol açabilir. Bağların, dokuların, çene kemiğinin bu gibi fiziksel basınca maruz kaldığı yaralanmalar, çarpmalar dışında kalan çene ağrıları tetanos gibi kasların sertleşmesine yol açan hastalıkların belirtisi olarak ortaya çıkabilir.
Çene Neden Ağrır?
Çene ağrılarının çoğu, çene eklemlerindeki anormallik veya yaralanmalarla bağlantılıdır; ancak başka olası nedenleri de vardır.
Örneğin;
- Çene eklem ve kas bozuklukları,
- Çene kemiği şeklinde bozukluklar,
- Çene eklem iltihabı,
- Sinüs ve kulak enfeksiyonları,
- Diş gıcırdatma,
- Diş apsesi,
- Diş ve diş eti sorunları,
- Baş ağrısı veya migren gibi sorunlar, yaygın olarak çene ağrısına sebep olabilir.
Ayrıca;
- Günlük işleriniz arasında veya uykunuzda farkında olmadan dişlerinizi gıcırdatıyorsanız çene kemiğine ve bağlantı noktalarına basınç uygulandığı için ağrı oluşturabilir.
- Brukizm, çene kilitlenmesi olarak bilinen bir sorundur. İleri düzeyde diş gıcırdatma eylemi olan brukizm, çene ağrısının en önemli sebeplerinden biridir.
- Çene kemiği, çene bağları ve dokularının fiziksel basınca maruz kaldığı yaralanmalar ve çarpmalar da önemli bir ağrı sebebidir.
- Kasların sertleşmesine yol açan tetanos gibi hastalıkların belirtilerinden biri de çene ağrısıdır.
- Çene kemiği kırıkları ve çatlakları da, çene ağrılarının önemli sebepleri arasında yer alır.
Yaygın olarak çene ağrısına yol açan sebeplere biraz daha detaylı bakalım;
Temporomandibular Eklem Disfonksiyon (TMD): Eklem ve kas bozukluğu sorunudur. Çene ağrısı problemi yaşayanların büyük bir bölümünde görülür. Temporomandibular eklemler, çenenin her bir tarafındaki menteşe eklemleridir. Hamile kadınlarda daha sık görülen bir sorundur. Bu eklemlerdeki sorunların sebepleri şunlardır;
- Çene hareketini kontrol eden kaslardaki ağrılar,
- Çene ekleminde yaralanma,
- Çene ekleminin aşırı derecede uyarılması,
- Çene hareketlerini etkileyen disklerin yer değiştirmesi,
- Çene eklemini koruyan diskte artrit (eklem iltihabı).
Ayrıca, çene eklemlerini ve hareketlerini kontrol eden kasların hasar görmesi aşağıdaki faktörlerden kaynaklanabilir:
- Dişleri gıcırdatma,
- Stres, gerginlik ve endişeden dolayı çeneyi sıkmak,
- Çeşitli kazalar sonucu çene ekleminde travma oluşması.
Brukizm: İleri düzeyde diş gıcırdatma veya çene kilitlenmesi hastalığıdır. Çene ağrısı nedenleri arasında ilk sırada yer alır. Uzmanlara göre ortaya çıkmasının en önemli sebebi strestir. Hastalığın şiddeti ve etkileri; uyku ve beslenme alışkanlıkları, maruz kalınan stresin şiddeti gibi faktörlere bağlı olarak hafif, orta ve yüksek derecede olabilmektedir.
Bu hastalık, ilişkili olduğu komplikasyonlar sebebiyle kulak ağrısı, yeme bozuklukları, diş hassasiyeti, insomnia (uykusuzluk) ve depresyon gibi sorunlara da yol açabilmektedir. Tedavisi için ağrı kesici ilaçların yanında dişlerin zarar görmemesi için dişlik takılması tavsiye edilmektedir. Ayrıca, rahatlatıcı nefes egzersizleri önerilmektedir.
Çene kırıkları: Çene kemiği oldukça sağlamdır. Kırılması veya çatlaması için şiddetli bir darbe veya basınç uygulanması gerekir. Spor, trafik ve iş kazaları sonucu çene kemiklerinde kırıklar ve çatlaklar oluşabilir. Çene kemiğinin kırılması veya çatlaması sonucu doğal olarak çene ağrısı ortaya çıkar.
Alt çene kemikleri kırıkları, doğru tedavi yöntemleri ile tamamen tedavi edilebilmektedir. Çene ve yüz bölgesinde enfeksiyonlara da yol açabilen bu sorunun en önemli belirtileri; yüz bölgesinde morluk ve şişlik, konuşma güçlüğü, yüzde lokal uyuşukluklar, yemek yerken ağrı hissedilmesi gibi sorunlardır.
Çene ağrısının daha az yaygın sebepleri de şunlardır;
Küme baş ağrıları: Küme baş ağrıları tipik olarak gözlerden birinin arkasında veya etrafında ağrıya neden olur; ancak ağrı çene boyunca da yayılabilir. Küme baş ağrıları en acı verici baş ağrılarından biridir. Nöropatik, vasküler ve nörovasküler ağrılar, bu başlık altında değerlendirilebilir.
Sinüs problemleri: Sinüsler, çene eklemi yakınlarında bulunan hava dolu boşluklardır. Sinüsler, bir virüs veya bakteri gibi mikroplarla enfekte olursa çene eklemine baskı uygulayarak, ağrıya neden olan mukus fazlalığı oluşturabilir.
Trigeminal nevralji: Trigeminal sinir üzerindeki baskı durumudur. Üst ve alt çeneler de dahil olmak üzere yüzün büyük bir kısmına ağrı hissi verir. Sinir baskısının neden olduğu yaygın bir durumdur.
Osteomiyelit (Kemik iliği iltihabı): Vücuttaki bir enfeksiyonun kemikleri ve ilişkili dokuları etkilediği bir durumdur. Kan dolaşımına katılan bir enfeksiyondur. Çene osteomiyelitinden temporomandibular eklemler de etkilenir. Bu da çene ağrısı, ateş ve yüz şişmesine neden olur. Bir dizi antibiyotik veya etkilediği kemik bölgelerine yönelik cerrahi bir prosedürle tedavi edilebilir.
Kalp krizi: Göğüs, kollar, sırt, boyun ve çene gibi vücudun bazı bölgelerinde ağrıya neden olan ciddi bir sorundur. Kalp krizi, özellikle kadınlarda yüzlerinin sol tarafında çene ağrısına yol açabilir. Göğüs rahatsızlığı, nefes darlığı ve mide bulantısı gibi sorunlar en belirgin belirtileridir.
Tetanos: Vücuttaki kasların sertleşmesine yol açan enfeksiyon hastalığı olan tetanos, çene kaslarını da etkilemektedir. Kaslarda oluşan ağrılarla kendini hissettirir. Tedavi edilmezse kas spazmları ve solunum sorunlarına yol açar. Çene, yüz, boyun, göğüs, karın ve sırt bölgesinde kas spazmları, çene ve boyun sertleşmesi gibi sorunlar, diğer belirtileridir.
Sinovit veya kapsülit: Eklemlerin ya da bağlantılı ligament bağların iltihaplandığı durumlardır. Çene eklemleri ve bağlarında görüldüğünde ağrıya yol açar.
Diş sorunları: Diş eti hastalığı, diş boşlukları, kaviteler ve diş apseleri çene ağrılarına yol açabilir.
Ayrıca; duygusal stres, uyku bozuklukları, bazı vitaminlerin eksikliği ve yorgunluk gibi yaşam tarzıyla ilgili faktörler de çene ağrısını tetikleyebilmektedir.
Aynı zamanda; çene ve yüz ağrısına neden olabilen diğer durumlar arasında romatoid artrit, hipotiroidizm, Lyme hastalığı, multipl skleroz, lupus, fibromiyalji ve bazı ruhsal sağlık durumları da yer almaktadır.
Belirtileri Nelerdir?
Çene ağrısı belirtileri, ağrıya neden olan sebebe bağlı olarak değişebilir. Semptomları şunladır;
- Çene kullanıldığında yüz ağrısı,
- Eklem ve kas hassasiyeti,
- Çene hareketi sınırlılığı,
- Çene hizalama sorunları,
- Çene açma ve kapatma sorunları,
- Kulak çınlaması,
- Kulak ağrıları,
- Gözlerin arkasında basınç,
- Baş dönmesi,
- Çene kilitlenmesi,
- Acıya aşırı duyarlı olma,
- Diş ağrısı,
- Gerginlik baş ağrısı,
- Yanma gibi sinir tipi ağrılar,
- Yüksek ateş,
- Yüzün şişmesi.
Çene Ağrısı Nasıl Geçer?
Çene ağrısına karşı evde uygulayabileceğiniz bazı yöntemler yardımcı olabilir.
- Çenenizin ağrıyan bölgesinde buz paketleri ile soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Bunun için buzları plastik bir torbaya koyun, ince bir bezle sarın ve yüzünüze 10 dakika boyunca uygulayın.
- Bir başka seçenek; bir bezi sıcak su ile ıslatarak, çene bölgesine uygulayın. Sıcak sulu bez, aktif çene kaslarını gevşeterek, ağrıyı hafifletebilir. Sıcaklığı korumak için bezi birkaç kez sıcak su ile ıslatmanız gerekebilir.
- Isı veya buz paketlerini eczanelerden de temin edebilirsiniz. Sıcak ve soğuk kompres uygulamaları için ısının cildinize zarar vermeyecek derecede olmasına dikkat edin!
- Ağrı hissedilen ekleme masaj yapılması da diğer bir seçenek olabilir. Parmaklarınızı kullanarak çene eklemlerinizin bulunduğu kulağınızın hemen önündeki alanı hafif hareketlerle masaj yapın. Çenenizin ağrıyan bölgelerine basınç uygulayabilirsiniz. Dairesel hareketlerle yapılan masajla birlikte ağız hareketleri ile eklem egzersizleri yapın. Ayrıca, boynunuzdaki kaslara masaj yapmak da çene gerginliğini hafifletebilir.
- Reçetesiz bazı ağrı kesiciler de çözüm olabilir. Bunun için eczanelerden bilgi alabilirsiniz.
Çene Ağrısının Tıbbi Tedavisi
Uzman doktorların çoğu çene ağrısı sorunlarında “noninvazif” (deri altına girilmeden) tedavi yöntemleri önerir. Bazı yöntemleri denedikten sonra hala çene ağrınız varsa diş hekimi ile görüşmelisiniz.
Şu tıbbi yöntemler, çene ağrısına çözüm olabilmektedir;
- Dişlik: Ağza özel tasarlanmış dişlikler, üst veya alt dişlere takılan plastik bir diş koruyucudur. Uyumadan önce takılan dişlikler, dişlere bilinçsiz baskı uygulama veya gıcırdatma sorunlarına karşı yardımcı olabilir. Eczanelerden satın alınabilirken, diş hekimi daha uzun süreli kullanılabilen kişiye özel dişlik önerebilir.
- Kas gevşeticiler: Diş hekimi, çene gerginliğini hafifletmek için kas gevşetici ilaç reçete edebilir. Ancak, bu ilaçlar temporomandibular eklemlerdeki gerginliklere çözüm olmaz.
- Botoks enjeksiyonları: İnvaziv (deri altı) tedavi yöntemleri arasında kozmetik botoks enjeksiyonları da vardır. Çene kaslarına enjekte edilir. Botoksta bulunan botulinum toksini, çene kaslarındaki gerginliği azaltır. Ayrıca, temporomandibular eklemlere bağlı çene ağrılarını hafifletebilir. Ancak, bu enjeksiyonlara aylar sonra tekrar ihtiyaç duyulabilir.
- Çene ameliyatı: Çok ender durumlarda çene ameliyatı önerilebilir. Bu tedavi yöntemi genellikle çene eklemindeki yapısal sorunlara bağlı şiddetli ağrılarda uygulanmaktadır.
Bunların dışında şu tedaviler de uygulanabilmektedir;
- Acı verici durumlara karşı antidepresan ilaçlar,
- Sinir ile ilgili bazı rahatsızlıkların tedavisi için topikal kapsaisin,
- İnflamasyonu veya şişliği azaltmak için steroid enjeksiyonlar,
- Viral enfeksiyonları tedavi etmek için antiviral tedaviler,
- Çeşitli ağrı kesici ilaçlar,
- Küme baş ağrılarını tedavi etmek için oksijen tedavisi veya reçeteli ilaçlar,
- Migrene karşı bazı tansiyon ilaçları,
- Kök kanal tedavisi gibi diş içindeki enfeksiyonlara karşı çeşitli prosedürler,
- Ağrılı kas alanlarını rahatlatmak için soğutucu spreyler,
- Lokal anesteziklerle enjeksiyonlar,
- Etkilenen kasları yatıştırmak için germe ve gevşetme terapisi,
- Aşırı çene hareketlerini ve gıcırdatmayı önlemek için hafif diyetler,
- Masaj veya akupunktur terapileri,
- Boyun ve sırt ağrılarını önleyici prosedürler…
Çene Ağrısına Karşı Yaşam Tarzı Önerileri
- Stresinizi azaltın: Çeneyi daha fazla sıkmaya yol açan stresli ruh halinizi düzeltmelisiniz. Bunun için strese yol açan faktörleri hayatınızdan çıkarmaya çalışın. Stres giderici bazı aktiviteler çene ağrısını azaltmaya yardımcı olabilir.
- Sert yiyeceklerden kaçının: Çiğnenmesi zor olan sert veya gevrek yiyeceklerden kaçının. Çiğnenmesi zor yiyecekler çene eklemlerine fazla yük getirebilir. Bu durum daha sonra ağrılara yol açabilir. Elma gibi sert meyveler ve sakız gibi maddelerden kaçının. Ayrıca, buz yemek de hem sertliği hem de düşük ısısı sebebiyle çene sorunlarına yol açabilir.
- Kafeinden uzak durun: Kafein, kas gerginliğine yol açabilir. Fazla kafein içeren kahve ve çay, zaman içinde çene ağrısının azalmasına yardımcı olabilir; ancak kas gerginliğini artırdığını da unutmamak gerekiyor.
Ayrıca;
- Çorba ve makarna gibi yumuşak ve sıvı besinler tüketin,
- Masaj, meditasyon ve aerobik egzersizleri deneyin,
- Gerekirse kalsiyum ve magnezyum takviyeleri alın,
- Esnemekten kaçının,
- Dişlerinizi gıcırdatmayın,
- Düzenli diş bakımı yaptırın.
Kaynaklar
Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.