Damar Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır?

Kalbi besleyen oksijen yolları olan koroner arterler, damar içerisinde kan pıhtısı oluşumu nedeniyle tıkandığında kalp ve kalp dokusu yeterince beslenemez ve kalıcı kalp hasarına yol açabilir. Kan akımının hızlı bir şekilde yeniden düzenlenmemesi durumunda, kalp krizi ya da miyokard enfarktüsü gibi ölüme kadar varan ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Damar tıkanıklığının en sık rastlanan belirtisi, göğüs bölgesinde rahatsızlık hissi ve ağrılardır.

Damar Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır?

Damar tıkanıklığı veya “koroner arter hastalığı”, kalbi besleyen oksijen yolları koroner arterlerin tıkanması veya daralması sorunudur. Damar içinde oluşan kan pıhtısı koroner arterleri tıkayarak kalbin veya kalp dokusunun yeterince beslenememesine yol açar. Bu durum kalıcı kalp hasarları oluşturur. Göğüs bölgesindeki ağrılarla kendini göstermeye başlayan damar tıkanıklığı, farklı rahatsızlıklarla da varlığını hissettirir. Detaylar makalemizde…

Damar Tıkanıklığı Belirtileri

Damar tıkanıklığının en sık rastlanan belirtisi, göğüs bölgesinde rahatsızlık hissi ve ağrılardır. Göğüs bölgesi ağrıları, damar tıkanıklığının “karakteristik belirtisi” olarak kabul edilir. Göğüs kafesinde basınç hissi ve sıkışma ilk olarak damar tıkanıklığı habercisi olabilir. Damar tıkanıklığına bağlı göğüs ağrıları genellikle kalıcıdır.

Diğer damar tıkanıklığı belirtileri ise şunlardır;

• Göğüste basınç ve yanma hissi,
• Göğüs ağrısının sol kola yayılması,
• Göğüs kemiği arasında basınç,
• Kalp çarpıntısı,
• Kalp ritim bozukluğu,
• Soğuklarda göğüs baskısı,
• Yemek sonrası göğüs ağrısı ve baskı,
• Cinsel ilişki sırasında göğüs sıkışması ve baskı,
• Stresli hallerde göğüste ağrı,
• Efor düşüklüğü,
• Ani soğuk terleme,
• Gece aşırı terleme,
• Nefes darlığı,
• Çabuk yorulma,
• Ağırlık taşıyamama,
• Merdiven çıkmakta zorlanma,
• Sürekli yorgunluk ve halsizlik,
• Baş dönmesi ve sersemlik,
• Erkeklerde ereksiyon sorunları,
• Erkeklerde saç dökülmesi,
• Ayak kıllarının dökülmesi,
• Kulakta kırışıklık,
• Bacak ve baldır ağrıları…

Ayrıca, damar tıkanıklığı şu belirtilerle de anlaşılabilir;

• Damar tıkanıklığının sebep olduğu göğüs ağrıları daha geniş bölgede daha uzun süre devam eder.

• Efor testinde birkaç dakika içinde kalp fonksiyonlarında anormallik ortaya çıkması damar tıkanıklığı belirtisi olabilir.

• Efor testleri sırasında göğüs ağrısı başlaması, tansiyonun düşmesi ve ağır fiziksel aktivitelerde göğüs ağrısı ve baskısı da önemli belirtilerdir.

• Dinlenince göğüs ağrılarının hafiflemesi veya geçmesi, kalbin daha az kan pompalaması ile bağlantılıdır.

• Damar tıkanıklığı sebebiyle kalp kan pompalamada zorlanınca nefes darlığı ortaya çıkar.

• Kulak memesinin alt kenarındaki kırışıklıklar, zayıf kan dolaşımı ile bağlantılıdır.

• Kalp, tıkalı damarlardan daha fazla kan pompalamak için daha çok çalışır ve spor yapmış gibi terlemeye yol açar.

• Damar tıkanıklığı vücut dengesini kaybetme, koordinasyon bozukluğu, baygınlık veya aniden düşme gibi durumlarla kendini gösterebilir.

• Damar tıkanıklığına bağlı kalp çarpıntısı, bulanık görme ve bayılmaya yol açabilir.

• Midede de bazı sorunlarla belirtileri hissedilen damar tıkanıklığı bulantı, kusma, mide ekşimesi ve hazımsızlık gibi rahatsızlıklara yol açabilir.

• Damar tıkanıklığına bağlı bulantı ve kusma kadınlarda daha sık görülmektedir.

• Damar tıkanıklığı, bacaklarda ağrılara yol açarak günlük hayattaki işleri olumsuz etkiler.

• Kalp damarlarının tıkanması ile sadece göğüs ağrısı oluşmayabilir. Vücudun üst bölümündeki ağrılar da damar tıkanıklığı belirtisi olabilmektedir.

• Sol kol veya her iki kol ağrıları, boyun ve çene bölgesi ağrıları, sırt ve karnın üst kısmındaki ağrılar da belirtileri arasındadır.

• Damar tıkanıklığın başlangıcında vücut herhangi bir belirti vermeyebilir.

• Damar tıkanıklıklarında kalbin kendisi doğrudan ağrımaz!

Önemli not; Damar tıkanıklığının en belirgin belirtisi göğüs ağrısı olsa da her göğüs ağrısı damar tıkanıklığına işaret etmeyebilir! Ülser, solunum yolları enfeksiyonları, kas spazmları, sindirim sorunları ve mesane rahatsızlıkları gibi bazı hastalıklar da göğüs ağrısına yol açabilmektedir. Bu bakımdan damar tıkanıklığını düşünmek için göğüs ağrısı ile birlikte diğer damar tıkanıklığı belirtilerinin de takip edilmesi gerekir.

Damar Tıkanıklığının Sebepleri Nelerdir?

Damar tıkanıklığı, beslenme alışkanlıkları ile doğrudan bağlantılı bir sorundur. Genetik gerekçeler de sebepleri arasındadır. Her tıkanıklığının sebebi tam olarak bilinmemektedir.

En yaygın sebepleri şunlardır;

• Damar sertliği,
• Yaşın ilerlemesi,
• Kötü kolesterol,
• Kanda yüksek yağ miktarı,
• Yüksek tansiyon,
• Aşırı kilo ve obezite,
• Alkol ve sigara tüketimi,
• Diyabet,
• İnflamatuar hastalıklar,
• Damar sertliği,
• Ailesel faktörler,
• Hareketsizlik,
• Fast food gıdalar,
• Buerger hastalığı,
• Aşırı tuz tüketimi…

Damar Tıkanıklığına Karşı Önlemler

Damar tıkanıklığının zararlı etkilerinden ilk belirtileri ile alınacak bazı önlemlerle kurtulmak mümkün. En azından tıkanıklık daha fazla ilerlemeden önlenebilir.

• Sağlıklı ve dengeli beslenin.
• Şekerli ve yağlı besinlerden uzak durun.
• Kötü kolesterole karşı önlem alın.
• Fazla kilolarınızdan kurtulun.
• Hazır gıdalardan uzak durun.
• Düzenli egzersiz veya spor yapın.
• Doktorun verdiği ilaçları ihmal etmeyin.

Damar Tıkanıklığı Hangi Sorunlara Yol Açar?

Vücuttaki ana ve tali yollar olarak düşünebileceğimiz damarların tıkanması demek vücut içindeki trafiğin durması anlamına gelir. Yani vücudun içindeki trafik yavaşlar, bir süre sonra tamamen durur.

Bedenimizin her noktasına kan taşıyan damarlar, “can suyu” kanallarıdır. Tıkanıklık belirtileri hissedilmeye başladığı andan itibaren müdahale edilmesi gerekir. Kan akışı önündeki tıkanıklıklar giderilmezse kalp krizi (miyokard enfarktüsü) gibi ölümle sonuçlanabilecek sorunlar ortaya çıkar.

Peki, damar tıkanıklığına önlem alınmazsa neler olur?

• Kalp krizi,
• Kas spazmları,
• Felç,
• İnme,
• Ölüm.

Atardamarların Önemi Nedir?

“Koroner”, kalbe kan taşıyan iki damardır; “arter” ise atardamardır. “Koroner arter”, kalbi besleyen atardamarlara denir. Kalpten çıkan aort damarının ilk dalları “koroner arter” olarak tanımladır.

Atardamar, “kalbin pompaladığı kanı tüm vücut dokularına taşıyan ağ sistemi” olarak da tanımlanabilir. Bütün organlar ve dokular, arterlerin taşıdığı kandan oksijen alır ve beslenir.

Kalbi besleyen damarlardan dakikada 250 cc civarında kan geçer. Damar tıkanıklıklarında bu miktar düşer ve birçok doku kandan yoksun kalır.

Damar Tıkanıklığı Nedir?

Damar tıkanıklığı veya “Koroner Arter Hastalığı (KAH)”, kalbi besleyen atardamarların tıkanması veya daralması durumudur. Kan akışının tamamen veya kısmi olarak durmasıdır. En büyük sebebi “ateroskleroz” yani damar sertliğidir.

Damar sertliği, damar çeperlerinde zararlı kolesterol, yağ ve kalsiyum birikmesi sonucu ortaya çıkar. Damar çeperlerinde kireç birikmi sonucu adale hücrelerinde plaklar halinde kabarcıklar oluşur ve zamanla kalınlaşarak damarı daraltır veya tıkar.

Bunları da Bilmelisiniz!

• En yaygın damar tıkanıklığı, koroner arterlerde meydana gelir. Bunun dışında şahdamarı (karotis), periferik ve renal arterlerde de damar tıkanıklığı ortaya çıkabilir.

• Şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kolesterol, genetik kalp sorunları, by-pass ameliyatları, damarlara stent takılması ve obezite gibi faktörler damar tıkanıklığını tetikler.

• Damar tıkanıklığı vakalarında tıkanıklık olan bölgeye cerrahi müdahale ile “stent” adı verilen bir borucuklar yerleştirilir. Stent takılması ile damar içinde tünel oluşturmak amaçlanır.

• Stentler, paslanma çelik nitinol veya nikel-kadmiyum gibi metal alaşımlarından üretilir.

• Baypas ameliyatlarında tıkanık olan bölgede yeni bir damar oluşturulur.

• Damar tıkanıklığı teşhisi konulan hastalar kolesterolden uzak durmalıdır. Ayrıca, katı yağ, kırmızı et, yağlı süt ve peynir gibi kolesterol bakımından zengin yiyeceklere dikkat etmelidirler.

• Damar tıkanıklığı vakalarında uzman doktorlar, yapılacak işlemin sonucunun risk almaya deyip değmeyeceğine göre ameliyata karar verir.

• Bir miktar tıkalı ancak herhangi bir şikâyeti olmayan hastaların damarlarına cerrahi müdahale yapılması ile ilgili bazı tartışmalar var.

• Bazı doktorlara göre, bir damarı tıkalı olan ancak şikâyeti olmayan bir kişinin ameliyatla damarının açılması ile daha sağlıklı veya daha uzun yaşayacağı kanıtlanamadı. Buna göre her tıkalı damar açılmayabilir!

• Damar tıkanıklığına bağlı göğüs ağrılarının şiddeti, damarın ne kadarının tıkalı olduğu ile ilgili fikir verebilir.

• Bazı tıkanıklıkların oranı fazla olduğu halde göğüs ağrısı hafif olabilmektedir.

• Damar tıkanıklığı sebebiyle ortaya çıkan kalp krizlerinin büyük bir bölümünde göğüs ağrısı hissedilmediği ortaya konmuştur.

• Bir grup kalp sorunu yaşayan hasta üzerinde yapılan araştırmaya göre, kalp krizi geçirenlerin yüzde 14’ünde sadece nefes darlığı şikâyeti ortaya çıkmıştır.

Kaynaklar

• National Heart, Lung and Blood Institute: Heart Attack
• Cleveland Clinic: Acute Myocardial Infarction
• American Heart Association: Heart Attack Symptoms and Warning Signs