Nergis Çiçeği ve Bakımı

Kış ortasında baharı yaşamak, evinizde huzurlu bir hava yaratmak, bahçenizi doğanın en güzel süslemeleriyle donatmak istiyorsanız, nergis çiçeği hakkında daha fazlasını öğrenmelisiniz. Bulunduğu ortamı adeta cennete çeviren bu mis kokulu bitkinin, bakımı hiç de sanıldığı kadar zor değil…

Nergisgiller familyasından olan nergis, Narcissus cinsinden olan bitki türlerinin ortak adı olarak bilinmektedir. Bitkinin sapı 20 veya 80 cm kadar yükselirken, taç yaprakları genelde beyaz ve sarının karışımları şeklindedir. Her sapında birden fazla çiçek bulunur ve çiçeklerinin ortasında bir taç vardır.

Anavatanı Avrupa olan bu muazzam kokulu bitki türünün, en zengin örnekleri İspanya ve Portekiz’de olmaktadır. Bunun yanı sıra tüm Akdeniz kıyılarına yayılmış olan nergis türleri, Japonya kıyılarına kadar varlığını sürdürebilir. Ayrıca dünya üzerinde Kuzey Afrika, Kuzey Amerika ve Avrupa’da tarımı da yapılmaktadır. Soğanlı bitki olarak adlandırılan nergisin soğanları en az bir yıl arayla kullanılır. Çiçek vermiş olan soğan tekrar ekildiğinde bir daha çiçek vermez. Çiçekleri solan nergis bitkisinin kesilmemesi gerekmektedir. Dinlenme dönemlerinde kuru ortamlarda bekletilmesi daha iyi olacaktır. Ayrıca beklemede dönemindeki nergisler de bol sulanmalıdır.

Ülkemizde nergise en sık Ege Bölgesi’nde Karaburun ve Mordoğan’da rastlanılmaktadır. 11 farklı çeşidi bulunan nergisin bazı türleri şöyledir; Çin Nergisi, Yabani Nergis, Fulya, Zerrin, Güz Nergisi… En çok tercih edilen çeşitleri ise çan, taç, boru ve katmerli olanlarıdır.

Nergis çiçekleri son derece güzel görünümlü, hoş kokulu; doğanın en süslü bitkilerinden biridir. Hem saksı bitkisi hem de bordür bitkisi olarak oldukça estetik görünen nergis, çiçeklerinin canlılığıyla herkesi büyüler. Özellikle kesme çiçekçilikte tercih ediliyor olması, hemen hemen tüm nergis çeşitlerine önem verilmesini sağlasa da kokusu daha hoş olan çeşitleri en çok sevilen nergislerdendir.

Adı da zaten ‘süs bitkisi’ olarak geçen nergislere boşuna süslü denmemiştir. Baharın gelmesiyle, doğayı süsleyerek ‘bahar geldi’ müjdesi veren çok değerli bir bitkidir, nergis.

Nergis cinsinden soğanların bitkileri sonbahar mevsiminde dikilir. Güneş ve yarı gölge alanlarda daha iyi yetişir (direk güneşten ziyade dolaylı ışığı daha çok sever) Nergis bitkisi açık hava bitkisidir ve dikim yapılacak olan arazi yabani otlardan temizlenilmiş olmalıdır. Ağır don olaylarına dayanıklı kalabilir. Türüne göre hava koşullarıyla ilişkisi değişse de genelde; -15, -25, -40 derecelerde don olaylarına dayanıklı olmasıyla bilinir (Kışı toprak halinde soğan halinde geçirdiği için soğuğa dayanıklıdır) Ayrıca organik bir yapısı olan, nemli ve kumlu topraklarda yetiştirilmesi daha çok tavsiye edilir. Nergisin çiçeklerinin ortaya çıkması ise türüne göre bazen –sonbaharda da havalar iyi gittiyse- kış başlangıcı ya da ortasını bulabiliyor. Fakat nergis türlerinin geneline baktığımızda, ilkbahar mevsiminde çiçeklerinin açtığını, rengârenk taç yaprakları ile doğanın uyanışında yerini aldığını söyleyebiliriz.

Nergisin Sağlığa Faydası: Kaynatılıp suyu içilen nergis, nezleye ve baş ağrısına iyi gelir. Nergisi koklamak, genizde oluşan tıkanıklara da faydalıdır. Ayrıca nergis bitkisinin temizleyici özelliği vardır.

Bahçede Nergis Yetiştirmek

Yukarıda da belirttiğimiz gibi nergisin dikilme zamanı sonbahardır. Narin, hassas ve ince olan kökleri sebebiyle toprağının geçirgen olması gereken nergis çiçeği, potasyum ve fosfor yönünden zengin bir gübre ile daha sağlıklı yetişecektir.

Çok sıcağı sevmeyen nergis, lodosu sevme özelliği ile bilinir. Hatta öyle ki lodos, nergis bitkisinin çiçek açmasını bile hızlandırır. Haftada yalnızca bir kere sulanması yeterli olan bitki, ayrıca yüksek rakımlı yerlere daha uyumludur. Açan çiçekleri yaklaşık bir ay kadar canlı kalırlar. Yavaş yavaş solmaya başladığında ise sapından budama yapılır. İşte bu dönemden itibaren soğanın dinlenme dönemi de başlar.

Evde Nergis Yetiştirmek

Nergis bitkisi bahçelerde rahatça yetiştirilebildiği gibi evlere de uygundur. Eğer evinize mis gibi kokular ve bahar ferahlığı vermek istiyorsanız, nergis iyi bir seçim olacaktır. Sonbahar ya da ilkbahar mevsimleri arasında herhangi bir zamanda soğanlarını dikerseniz, mutlaka birkaç hafta içinde ilk çiçeklerini açmaya başlayacaktır. Üzerinden geçen 10 günün sonunda ise iyice olgunlaşacaktır. Nergis bitkisi bu çiçekli aşamasını 3-4 hafta kadar korur ancak daha sonra çiçekler ve sap kısmı kesilip soğan tekrar toprağın altında bırakılabilir.

Gelelim uygulamasına…

Öncelikle nergis soğanlarını kabuklarından ayırıyoruz. Daha sonra soğan sayısına göre büyük ya da küçük (sizin seçiminiz) bir kaba yarısına kadar çakıl taşı dolduruyoruz. Ardından çakılların üzerini toprakla kaplayarak soğanları düzenli bir şekilde yerleştiriyoruz. Mutlaka soğanların tepedeki yeşil kısımlarını açıkta bırakacak şekilde toprakla örtülmelidir. Daha sonra çakılların tamamını örtecek kadar su koyulmalıdır ki soğan suyun içinde kaldığı için çürümeye başlamasın. Nergis fazla suyu sevmez. Bu sebeple saksıları mutlaka alt kısımdan başlayarak sulamak gerekmektedir. Fazla miktarda su sakıncalı olacağı gibi, fazla miktarda gübre de sakıncalı olacaktır.

Nergis Bitkisinin Bakımı Hakkında Temel Bilgiler

• Nergis bitkisinin bakımı oldukça kolaydır. İlgi duyan herkes evinde ya da bahçesinde yetiştirebilir.
• Bitkinizin kaliteli yetişebilmesi için gündüz sıcaklıklarının 10 veya 15 derece, geceleri ise 6 veya 8 dereceye kadar olması iyidir. İklim ılıman bir coğrafyaya aitse, sıcaklıkların çok yüksek olmadığı dönemler seçilmelidir.
• Eğer nergislerinizin daha fazla koku vermesini istiyorsanız, bitkinizi rüzgâr görmeyen ve bol güneş alan bir yerde korumalısınız.
• Bitkinin soğanlarını erkenden ekmek iyi bir fikir değil. Örneğin ekim ayında en ideal zaman, ayın ortalarından başlayarak kasımın sonuna kadar olan süredir.
• Soğanların diplerine ufak birer tahta, çubuk ya da herhangi bir sap koyarsanız soğanları sökmek daha pratik bir hal alacaktır.
• Bahçeye dikmek istediğiniz nergisler için derinlik 7 ya da 8 cm, aralıklar ise 15 ya da 20 cm idealdir.
• Nergis bitkinizin iri iri çiçekler vermesini istiyorsanız, toprağa fosforlu gübre vermelisiniz.
• Nergis çiçeklerini açmadan bir hafta öncesinde, sulama işlemini bitirmiş olmalısınız.
• Nergisin bakımı, çiçekler solduktan sonra yapraklar kuruyana dek devam etmelidir.

Son olarak…

Nergisler yapraklarından yeniden doğar dersek yanlış bir söylem olmaz. Bu sebeple, nergis çiçeğinin yapraklarına tamamen büyüme, gelişme ve solarak ölme sürecinde izin verilmelidir. Bu, nergis soğanının yeniden canlanma döngüsüdür.