Soya Proteini Faydaları

Soya Proteini Faydaları

Asya mutfağının ana malzemelerinde biri olan soya proteini yemek, aperatif ya da içecek olarak tüketilebilir. Soya fasülyesinden üretilen soya proteini son yıllarda özellikle kolesterolü düşürmek için tavsiye edilen gıdalar arasında yer alıyor. Ancak soya proteinin etkileri üzerine yapılan çalışmalar farklı sonuçlarıyla biraz kafa karıştırıcı.

Geçtiğimiz 10 yılda yapılan araştırmalar soya proteinin LDL “kötü” kolesterolü düşürdüğü yönündeydi. Fakat Amerikan Kalp Derneği (AHA) 2006 yılında yayınladığı raporda soya proteininin kötü kolesterol üzerinde etkisinin çok az olduğunu açıkladı. Ancak bu raporun yazılmasına katkıda bulunan araştırmacılardan biri olan Alice Lichtenstein “Soya doymuş yağ oranı düşük bir gıda olarak en iyi protein kaynaklarından biri” açıklamasıyla soyanın sağlıklı beslenme programları için öneminin altını çizdi.

Tabii soya proteini faydaları üzerine yayınlaşmış olumlu araştırmalarda var. Bilimsel bir yayın olan The New England Journal of Medicine’de hayvansal gıdalardan alınan proteinin soya proteini ile değiştirilmesinin kolesterol seviyesini düşürdüğü üzerine geniş kapsamlı bir makale yayınlandı. Aynı zamanda iyi kolesterol olan HDL’i düşürmediği aynı makalede belirtildi.

American Journal of Clinical Nutrition’da 2005 yılında yayınlanan başka bir çalışma ise soya proteini ve diğer kolesterolü düşüren gıdaların bir arada kullanıldığı diyetlerin en az kolesterol ilaçları kadar etkili olduğu yönünde.

Soya Proteini Nedir?

Soya proteini, bitkisel bir protein türüdür. Soya fasulyesinden elde edilir. Soya fasulyesi, kullanılmaya başlandığı zamanlardan beri, insanların ana protein depolarından biri olarak kabul edilir. İnsan vücudunun ihtiyaç duyduğu tüm aminoasitleri ve kalsiyum, demir, manganez, magnezyum, fosfor, potasyum, çinko gibi mineralleri içeren soya fasulyesi, aynı zamanda, C, B1, B2, B3, B5, B6 ve B9 vitaminlerini içerir. Aynı zamanda, soya fasulyesinin yüzde 30’u karbonhidratı (bunun yüzde 15’i ise lif), yüzde 38’i protein, yüzde 18’i yağ (bunun yüzde 85’i ise doymamış yağ) ve yüzde 14’ü de sudur. Asya kültüründe temel gıda maddeleri arasındadır.

“Whey protein” denen peynir altı suyu proteinine çok benzeyen ve en az onun kadar kaliteli olan soya proteini, vücut tarafından hızlı bir şekilde emilir. Vejetaryen ve vegan insanların da sıkça tercih etiği soya proteini, çok sağlıklı bir proteindir.

Soya proteini son zamanlarda neden popüler olmuştur.

Japonlar, düşük yağlı ve soya bazlı beslenme şekilleriyle bilinir. Japonyalı insanların kalp hastalıklarına diğer ülkelerdekilere göre daha az yakalanıyor olmaları da genellikle soya tüketimine bağlanır. Çünkü soya çeşitleri, kandaki lipit seviyesini etkiler ve kolesterol seviyesini düşürmeye yardım eder. Kemikleri de güçlendiren soya, kadınların menopoz sürecini daha rahat atlatmasını sağlarken, yapısındaki “genistein” isimli bileşenle erkeklerde prostat kanseri hücrelerinin büyümesini de önler.

Granül şeklinde üretilip satılan soya proteini, kaliteli ve sağlıklı bir beslenmenin önemli bileşenlerinden biridir. Esansiyel aminoasitler içeren soya proteini, enzim açısından da zengindir. Aynı zamanda, proteinleri parçalayan zararlı enzimleri de bloke eder. Bu sayede, toksik maddelerin doku içinde kendine yer edinip dokuya tutunma özelliğini de engellemiş olur. Yapısındaki izoflavonlarla hormon eksiklik belirtilerini azaltan soya proteini, migren ve eklem ağrılarını yok etmeye de yardımcıdır.

Bunlarla birlikte, soya proteini granülleri, organik tuz, vitamin ve mineral (kalsiyum, magnezyum, çinko, demir, krom ve selenyum) de içerir. Çok kıymetli bir lif deposudur. İçeriğindeki bitkisel liflerle birçok hastalığın tedavisinde etki gösterir. Osteoporoz (kemik erimesi) ve şeker hastalığının da dahil olduğu birçok dejeneratif hastalıkta, vücudun ihtiyaç duyduğu protein yapı taşlarını oluşturur ve tahribatın önüne geçer. Yaşlanmanın etkilerini azaltır, iyileşme süreçlerini hızlandırır ve bağışıklık sistemini de güçlendirir.

Soya Proteinin Faydaları Nelerdir?

Soya proteininin genel faydaları:

  • Kaliteli bir protein deposudur.
  • Mineral ve vitamin deposudur.
  • LDL, yani kötü kolesterolü düşürür.
  • Tansiyonu dengelemeye yardım eder.
  • Laktoz içermediğinden laktoza hassas olan bünyeler için ideal bir protein kaynağı olduğu söylenebilir.
  • Doğal östrojen bileşenidir.
  • Yapısındaki izoflavonlarla hormonlara bağlı kanserlerin oluşumunun önüne geçer.
  • Yapısındaki genistein ile, kanser formlarının bazılarını erken dönemlerde durdurur ve yayılmalarını engeller.
  • Yapısındaki proteaz inhibitorleriyle kansere neden olan enzimlerin aktivitesini engeller.
  • Koroner kalp hastalığı riskini azaltır.
  • Yapısındaki fitik asitle tümör gelişimini inhibe eder.
  • Birçok kronik hastalığı engeller.
  • Menopoz döneminin çok daha rahat atlatılmasına olanak sağlar.
  • Kemikleri güçlendirir.
  • Bebeklerde ve çocuklarda kemik gelişimini ve büyümeyi destekler.
  • Erkeklerde prostat kanserinin önüne geçer. (Amerika Birleşik Devletleri’nde her 15 dakikada bir prostat kanseri olan erkeğin ölümüne karşın, soyalı tüketimin popüler olduğu Japonya’da bu oran Amerika Birleşik Devletleri’ndeki oranın tam beşte biridir.)
  • Spor sonrası kullanım için oldukça uygundur. Aminoasit içeriği yüksek olduğundan, vücudun spor sonrası toparlanması için ihtiyacı olan tüm içeriği verir.
  • Kasları toparlar ve gelişimini destekler.
  • Vücuttaki stres seviyesini azaltır.
  • Lif zengini olduğundan sindirilebilirlik oranı çok yüksektir.
  • Bağışıklık sistemini destekler.
  • Günde 50 gram soyanın ya da 25 gram soya proteininin ideal bir tüketim miktarı olduğu bilinir.

AYRICA;

Soya proteini cildi güzelleştirmeye yardım eder

Soya proteini, birçok kozmetik ve bakım ürününde de özüt olarak yer alır. Yapılan araştırmalara göre, soya genel vücut sağlığına olduğu kadar, cilde de çok iyi gelir. İçindeki izoflavonlarla östrojen reseptörlerine yapışır ve cildi daha esnek hale getirir. Ayrıca, kolajen üretimini ve sentezini de artırmaya yardımcıdır.

Soya proteini atardamar daralmasını önler

Soya proteini, yapısında insan vücudunda bulunan yağ ve lipit metabolizmasını düzenleme görevi olan yağ asitlerini içerir. Bu yüzden, şeker hastalarına, damar setliği yaşayanlara ve Koroner kalp hastalığı olanlara iyi gelir. Atardamar daralmasını önleme etkisine sahip olan soya, kandaki kolesterol seviyesini de düşürücü niteliktedir.

Soya proteini menopozun kolay atlatılmasını sağlar

Menopoz dönemi orta yaşlı kadınların önemli sorunlarından biridir. Menopozun yaşattığı rahatsızlıklar, vücutta doğal bir östrojen hormonu takviyesini gerekli kılar. Bu sebeple, soyalı ürünler, menopoza yaklaşmış kadınların diyetlerinde tavsiye edilir. Soyalı ürünlerle beslenen kadınlar, menopoz döneminde yaşanan “ateş basması” durumunu diğer insanlara göre yüzde 40 daha az yaşarlar. Bu dönemde, günde 25 gram soya proteini tozu alınırsa (doktor gerekli görürse bu miktarı 40 grama kadar çıkarabilir) menopoz şikayetleri iyice azalacaktır.

Bu özelliğinin haricinde, kadınların östrojen hormonunun sebep olduğu kanserojen etkiyi de engelleyen soya, aynı zamanda kadınların meme kanserine yakalanma riskini de azaltır.

Soya proteini kanser riskini azaltır

Soya proteininin kanser önleyici bir rolünün olduğu da belirlenmiştir. Fitokimyasallar açısından zengin olan soya, potansiyel anti kanser unsurlar içerir. Sahip olduğu izoflavonlar er sayesinde, kanser hücrelerinin gelişimini durdurduğu tespit edilmiştir. Özellikle meme ve prostat kanserlerini önleyen soya, birçok kanser türüne etki eder.

Soya proteini osteopopriz (kemik erimesi) riskini azaltır

Soyanın bir diğer faydası, güçlü kemik gelişimini desteklemesi ve osteoporozis riskini azaltmasıdır. Kemiklerin incelip zayıflamasını engelleyen soya, içerdiği D vitamini ve kalsiyumla vücut tarafından hızla emilir ve etkisini gösterir.

Soya proteini vücudun protein ihtiyacını karşılar

Soya proteini, vücudun ihtiyaç duyduğu protein ihtiyacını da karşılamaya yarcımdır. Yüksek ve kaliteli bir protein olduğu için böbrek fonksiyonlarını da korumaya yardım eder. Ayrıca, kolesterol seviyesini düşürür.

Soya proteini demir zenginidir

Soya, bol miktarda demir de içerdiği için, demir yetersizliği olan kişiler için faydalıdır. Demir yetersizliğinin sebep olduğu yorgunluk, baş ağrıları ve enfeksiyonları azaltır. Günlük demir ihtiyacını da karşılar.

Soya proteininin diyabetteki rolü

Soyalı gıdalar kan dolaşımı esnasındaki glikoz emilimini yavaşlattığı için, arterlerde biriken yağı azaltır, böbrek hastalıklarını ve diyabet komplikasyonlarını da önler. Lif zengini olduğu için de glikoz seviyesinin kontrolünü sağlar. Ayrıca, laktoz içermediğinden laktoza karşı hassas insanların faydalanabileceği ideal bir protein deposudur.

Soya proteininin diğer faydaları

Soya proteini B vitamini zenginidir. Bu yüzden, hazmı kolaylaştırmaya yardım eder. Aynı zamanda, çocukların kemik gelişimini destekleyerek sindirim zorluğu ve benzeri sindirim problemlerini de azaltır. Büyümeyi destekleyici aminoasitler içerdiğinden bebeklerin yediği mamalarda da alternatif bir bileşendir. İçeriğindeki E vitamini ileyse, Parkinson ve Alzheimer hastalıklarının tedavisinde etki gösterir. Ayrıca, yaşlanmayı geciktirici etkisi de söz konusudur. Bunlarla birlikte, strese bağlı zihin yorgunluğunu da alır. Tüm bunlarla birlikte, besin değeri de yüksektir. Mineral, vitamin ve folik asit deposudur.

Soya Proteini Nasıl Üretilir?

Soya proteini üretimi esnasında, proteinin elde edildiği soya fasulyeleri birtakım aşamalardan geçer. Bu aşamaları şöyle sıralayabiliriz:

  1. Her şeyden önce, soya fasulyeleri güzelce temizlenir.
  2. Soya fasulyelerinin soya taneleri çıkarılır.
  3. Çıkarılan taneler preslenerek ince gevrekler haline getirilir.
  4. Elde edilen soya gevreklerinden soya yağı çıkartılır.
  5. Elde kalan soya gevrekleri kurutulur; bunlardan yağsız soya gevrekleri elde edilir.
  6. Yağı çıkarılmış olan soya gevrekleri, 3 maddenin temelidir. Bu maddeler şunlardır:
  • soya proteini izolesi
  • soya proteini konsantresi
  • dokulu (tekstüre) soya proteini

Soya Proteini Türleri

Soya Proteini İzolesi

Soya proteini izolesi, izole whey proteininden farksızdır. Yağı çıkarılmış soya gevrekleri, alkali içine alınıp eritilir. Bu safhada erimemiş lifler gevreklerden ayrılır. Ph seviyesi 7’ye ulaştırılmış gevrek yeniden eritilir. Ardından, kurumaları sağlanır ve izole soya proteini tamamlanır. Bu içerik, sosis ve salam üretimi için kullanılır. Soya proteini izolesi karbonhidratsızdır. Ayrıca, protein değeri de yüzde 90’ın üzerindedir.

Soya Proteini Konsantresi

Soya gevreğinden yağ çıkarma işlemi sırasında, nem çekilir.Kalan bölümü ise soya proteini konsantresi olarak ambalajlanır. Karbonhidratlı olan bu bölüm, protein anlamında da zengindir. Ortalama yüzde 65 civarında proteini olan bu konsantre soya proteini, emülsiyon özelliği de gösterir. Bu tip soya proteini, unlu mamullerin içerisinde katkı maddesi niyetine kullanılır.

Dokulu (tekstüre) Soya Proteini

Dokulu, yani tekstüre soya proteini, sucuk, salam, hamburger, köfte, tavuk burger, nugger gibi et ürünlerinin üretiminde kullanılır. Bu soya proteini, pişirilme esnasında su salan etlerde, bu suyu çekip kendini salmasın ve küçülmesin diye tercih edilir. Protein değeri az olan gıdaların kalitesini artıran ya da yağ oranı yüksek ürünlerin kalorisini de düşürme özelliği gösteren dokulu, yani tekstüre soya proteini, aynı zamanda yalnız başına soya eti ya da soya kıyması olarak da üretilip tüketilebilir.

Soya Proteininin Zararları da Var mıdır?

Yapılan bilimsel çalışmalara göre, soya proteinin bazı durumlarda kadınlarda östrojeni çok fazla artırdığına, erkeklerde ise testosteronu çok azalttığına dikkat çekilmiştir. Bu durumun sebebi, soya proteininin içindeki phytoestrogens 4 isimli maddedir. Bu maddenin, hormon dengesini bozduğunu, tiroit problemlerine meydan verdiğini, istenmeyen testosteron ve östrojen değişikliğine yol açtığını belirten bilim insanları vardır. Ancak, birçok başka bilim insanının da soyanın insan sağlığına çok fayda sağlayan, mineral ve vitamin zengini çok yararlı bir besin olduğunu söylediğini görebiliriz.

Prof. Dr. Mehmet Öz’e göre soya

Doktor Öz, Posta gazetesinin 26 Aralık 2010 tarihli sayısındaki yazısında, soya hakkında bir yazı yazmıştır. Bu yazıda, “soya ağırlıklı beslenmenin hiçbir risk taşımadığı güvenle söylenene dek soya; meyve, sebze, kuruyemiş, çekirdek ve tam tahılları içeren bitki bazlı beslenme programının bir parçası olarak ölçülü bir şekilde tüketilmelidir.” diyen Öz, kadınların günde 46, erkeklerinse günde 56 gram protein tüketmeleri gerektiğini hatırlatmıştır. Öz’e göre,

  • Soya tüketimini günde bir porsiyonla sınırlandırmak gerekir. (Günde 30 mg’dan fazla izoflavon almak iyi değildir)
  • Tofu, tempeh, miso gibi kaliteli soya yiyecekleri tercih edilmelidir.
  • Çok işlenmiş soyalı yiyecekler tüketilmemelidir.
  • Genistein ve daidzein gibi izoflavonlardan yapılan soya takviyeleri kullanılmamalıdır.

Yazının başında da söylediğimiz gibi hepsi bilimsel olan bu kaynakların birbirinden farklı sonuçlara ulaşması soya proteini faydaları hakkında net bir bilgiye sahip olmamıza engel oluyorsa da en azından sağlığa zararı olmadığı ortak sonucunu ortaya koyuyor. Yani soya proteini özellikle kolesterolü düşürmek için tüketilecek bir besin olarak değil, hayvansal gıdalardan aldığımız proteine daha sağlıklı, alternatif bir kaynak olarak görülebilir.

UYARI: Bu makaledeki bilgiler yalnızca eğitici nitelik taşır. Hastaların alternatif tedavi yöntemlerinden haberdar olması için yazılmıştır. Onikibilgi.com olarak, makalede verilen bilgilerin kesinliği ile ilgili bir iddiada bulunmadığımızı ve rahatsızlığınızla ilgili atacağınız adımlarda sorumluluk kabul etmediğimizi bilginize sunarız. Rahatsızlığınıza bu makale ile teşhis koymamanızı önerir, size en uygun tedavi yöntemi için muhakkak doktorunuza başvurmanızı önemle hatırlatırız.

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın