zakkum-bakimi

Zakkum Çiçeği Bakımı

Yetiştirmesi sabır isteyen zakkum bitkisi, rengârenk çiçekleriyle evlerin ve bahçelerin vazgeçilmezidir. Bol güneş ışığını seven zakkum, özellikle ülkemizin sahil bölgelerinde yaygın şekilde görülmektedir. Zakkum bitkisine dair tüm bakım ipuçlarını yazımızda bulabilirsiniz.

Zakkum Bitkisinin Genel Özellikleri

Zakkum, Apocynaceae familyasından olan dere yatakları ve su kenarında yetişen zehirli bir bitki türüdür. Neriumolaender cinsinin tek çeşididir. Bitkinin diğer isimleri; zıkkım ağacı, ahu ağacı ve zokum olarak ifade edilir. Yaz başından sonbaharın başlangıcına kadar çiçek açan zakkum genelde beyaz, pembe, kırmızı, sarı ve krem renkleriyle bilinir.Susuzluğa dayanıklı olan çalı şeklindeki bitki, verimli koşullarda olduğunda 2 ve 5 metre yüksekliğe kadar uzayabilmektedir. Kışın yapraklarını dökmeyen zakkum, bahçeleri süsleyen en şık çiçeklerden biridir.

Zakkum, bir başka ifadeyle ufak yapılı bir ağaç türü gibidir. Özellikle kış mevsimi sert-soğuk geçen yerlerde, eğer yaz mevsiminde yeterince dışarıda bulunabiliyorsa, ideal bir ev bitkisidir. Kokusu etkileyici olan zakkum çiçeğinin özellikle pembe olanı evlerde çok sık tercih edilir.

Zakkum çiçeğinin anavatanı tam olarak belirlenememektedir. Bunun nedeni, uzun yıllardır Çin’den başlayarak Ortadoğu ve Akdeniz’e kadar yetiştirilen zakkumun, kendiliğinden birçok coğrafyaya yayılmış olmasıdır. Araştırmalar, zakkumun Güneydoğu Asya’dan yayıldığını gösterse de kesinleşmiş bir bilgi olarak değerlendirilmemektedir. Genel olarak tropikal ve suptropikal bölgelerin bitkisi olan zakkum, soğuk havalarda – 8 dereceden itibaren yıpranmaya başlayabilir.

Zakkum bitkisinin bilinen 400 kadar kültivarı bulunmaktadır. Çeşitli renklerde çiçekler açan, yalınkat ya da katmerli olabilen türleri olduğu gibi bodur kalanları da mevcuttur. Bodur olanlarda dipten gelen yeni dallardan çiçeklenmeler olmaya devam eder. Zakkum bitkisi, gövdeleri dik, esmer renkli ve silindir bir yapıdadır. Kısa saplı ve mızrak şeklindeki yaprakları karşılıklı sıralanmıştır. Çiçeklerinin sapları kısa ve sık tüylüdür.

Zakkum bitkisinin bakım ihtiyaçları diğer bitkilerden çok farklı değildir. Ancak bitkinin büyüyüp, istenen güzelliğe gelmesi için zaman ve sabır gerekmektedir.

Havanın Değişen Şartlarında Zakkum Bakımı

Zakkum bitkisi güneşi çok sevmesi ve yüksek sıcaklara dayanabilmesi bakımından ülkemizde de rahatlıkla yetişebilmektedir. Soğuk havaların olduğu ancak çok uzun sürmediği bölgelerde de gereken koşullar sağlanırsa, zakkum sağlıklı şekilde büyüyebilir. Zakkum çiçeği gölgede bulunmayı da sevmez. Bitki, bol güneş gördüğü sürede daha diri yapraklar ve canlı çiçekler açarak büyümektedir.

Eğer kış mevsiminde, çok soğuklarda zakkumu bahçeye dikecekseniz, güney cephesine bakan duvar diplerini tercih etmelisiniz. Eğer ülkemizde orta ve doğu bölgelerde yaşıyorsanız ve bahçeniz korunmasızsa, zakkum dikmemenizi öneririz. Soğuk havalarda özellikle toprağa saman – gübre harmanlayarak eklenmelidir. Ayrıca bitkinin yaprakları gazete kâğıdı ve hasır ile kaplanmalıdır. Daha sonra hasır ve naylonla da korunursa, bitki güvenle büyüyebilir. Naylon, hasırın hava şartlarından ıslanmaması nedeniyle de kullanılmaktadır.

Zakkumlarda Budama

Zakkum bitkisinin budanması ihmal edilmemelidir. Sonbahar mevsiminin bitiminde budanması gereken bitkinin fidanları eğer gençse, ilk 2 sene boyunca budanmamalıdır. Bitki olgunlaştıktan sonra düzenli budama yapılmalıdır.Özellikle yaz sonunda dallardaki çiçekler ölmüşse, bazılarını dibinden bazısını da ortadan budayabilirsiniz.

Bitkinin her sene daha az budanması bitkinin uzun ömürlü olması açısından önemlidir. Ancak düzenli şekilde budanan bitki sonraki sene mutlaka daha verimli çiçek vermektedir. Ve son olarak eğer soğuklardan olumsuz etkilenip, gelişimini durdurmuş olan zakkumunuz varsa, çiçek açmamış dallarını kesmeyin. Bu haliyle kışı geçirip, ilkbaharda gelişimine devam edebilirler.

Uyarı: Zakkum zehirli bir bitki olduğu için budama yaparken mutlaka eldiven giyilmesini tavsiye ediyoruz.

Zakkumun Su İhtiyacı

Özellikle olgunlaşmış olan zakkum bitkisi, çok fazla sulanmaya ihtiyaç duymamaktadır. Çok yüksek sıcaklıkların olduğu dönemde, toprak çok kuru kalmamalıdır. Zakkum bitkisini doğru şekilde sulayarak, sağlıklı şekilde çiçek açması hedeflenmelidir. Sıcak havalarda yeterince suyunu alan zakkum, daha çok tomurcuklanır ve çiçek açar. Zakkum kış mevsiminde daha seyrek; yaz mevsiminde ise toprağı kurudukça sulanmalıdır.

Eğer bitkiniz yeni dikildiyse, ilk birkaç sene toprağın kurumasına fırsat vermeyin. Daha düzenli aralıklarla sulama yapın. Aynı şekilde saksıda yetişen zakkum da daha fazla özen istemektedir. Toprağının kuru kalmaması önemlidir.

Gübreleme

Eğer toprağı zakkum için yeterli geliyorsa, ek olarak gübrelemek gerekmemektedir. Verimsiz olduğunu düşündüğünüz toprak söz konusuysa koyun ya da sığır gübresi kullanabilirsiniz. Genelde gübrelemenin yapılacağı en ideal mevsim, ilkbahardır. Ancak bitkinizi evde yetiştiriyorsanız, saksı bitkileri için hazırlanmış –suya katılarak hazırlanan-  genel besinlerden düzenli olarak verebilirsiniz. Ayda iki kez gübrelemek yeterlidir; fazlası bitkinin köklerine zarar verebilmektedir.

Eğer zakkumu evinizde yetiştiriyorsanız, hava şartlarının uygun olduğu mevsimlerde çiçeğinizi balkon ya da pencere gibi güneşten bol bol faydalanabileceği konuma alınız.

Zakkumun Çoğaltılması

Budanan dallar, çelikle üretim tekniği ile çoğaltılabilir. Tohumla da çoğaltılması mümkündür. Ancak çok sık tohum vermediği için ve oldukça uzun sürdüğü için tercih edilen bir yöntem değildir. Budama yapılan dal, uygun bir toprağın olduğu saksı içerisine (6 ya da 7 cm derine daldırarak) yerleştirilir. Ardından iki hafta boyunca her gün hafifçe sulandırılmalıdır. Dikim sonrası sulamanın ardından, direkt güneş ışığı almayan ancak aydınlık bir ortamda konumlandırılması iyi olur. Kısa sürede dalın yeni sürgünlerinin çıktığını ve sağlıklı bir şekilde geliştiğini görmek mümkündür. Ortam ısısının 22 derece civarı olması idealdir.

Uyarı: Budamada olduğu gibi, çoğaltma yaparken de eldiven giyilmesi çok önemlidir.

Toprak Seçimi

Zakkum toprak konusunda seçici değildir. Genelde her çeşit toprakta büyüyebilir ancak yine de kireçli ya da asitli olmayan toprak tercih edilmelidir. Toprağın humuslu olması bitkinin gelişimi açısından iyi olacaktır.

Zakkum Bitkisinin Zararlıları

Sarı yaprak bitlerinden bitkinizi korumalısınız. Bitler, genç yaprakları ve dalları çok sever. Eğer hava akımı da bulunmuyorsa, sarı yaprak bitlerinin bitki üzerindeki hasarı da büyük olur. Bu da zaman içerisinde bakteri oluşumu ve mantarların üremesine yol açmaktadır. Kısacası bitler, 2 ya da 3 sene içerisinde bitkinizin ölmesine neden olabilir.

Zakkumun Zehri Zararlı mı Faydalı mı?

Zakkumla ilgili bilinmesi gereken en önemli bilgi, zakkumun zehirli bir bitki olduğudur, demiştik. Bu nedenle hele ki evinizde küçük çocuk ya da evcil hayvanınız varsa, özellikle bitkinizi konumlandırırken çok dikkatli olmalısınız. Zakkumun her kısmı zehirlidir. Ve maalesef evcil hayvanlar da küçük çocuklar da bitkilerle oynamaya çok ilgi duyar. Tadına bakmak bile öldürücü etkiye sahip olabilir. Bu bitkiyi yiyerek zehirlenmiş ve ölmüş bir hayvanın eti de öldürücüdür.

Ancak tüm bunların yanı sıra yapılan araştırmalar, zakkum bitkisinin kanser hastalarında ‘tedavi’ edici bir içeriğe sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Elbette kesinleşmiş bir bilgi değildir. Zakkum bitkisinin kansere karşı iyileştirici olup olmadığı konusunda çalışmalar hala sürmektedir. Zakkum bitkisi uzun yıllardır tıbbi alanlarda kullanılmaktadır. Kanserin dışında, -haricen kullanılarak- cilt hastalıklarında zakkum ekstresinden yararlanılmaktadır. Ve oldukça iyi sonuçlar alınmaktadır. Kas ağrılarını gidermede olumlu etkileri vardır. Kalbi güçlendirir ve etkili bir idrar söktürücüdür. Gençlik iksiri olarak tanımlanmaktadır. Hatta son yıllarda zakkum bitkisinin anti-aging bakımından faydaları ve yaşlılık etkilerini giderici özelliklerinden sık bahsedilmektedir.

Zakkum bitkisini kesinlikle doktor onayı olmadan tedavi amaçlı kullanmayınız. Herhangi bir yanlış kullanım sebebiyle, ölümcül sonuçlarla karşılaşılması olasıdır.

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın