Adaçayı Yağının Faydaları

Tatlı kokusu ile pek çok parfüm ve kişisel bakım ürünlerinde kullanılan adaçayı aromatik tedavi edici özellikleriyle  regl dönemi ağrılarının hafifletilmesinden stres ve baş ağrısını geçirmeye kadar pek çok sorunun tedavisinde kullanılıyor. Adaçayı östrojenik içeriğe sahip olmasa da kadın üreme sistemi üzerinde etkisi bulunuyor.

Acı elma yağı olarak da bilinen adaçayı yağının kokusu ayırt edici ve hoştur. Oldukça karakteristik bir aroması vardır. Sarımsı renkte, kimi zaman da renksizdir; yakıcı ve lezzetlidir. Orta Avrupa ve Balkanlar’da doğduğu düşünülen ve artık dünyanın neredeyse her yerinde üretilebilen adaçayı yağı ülkemizde özellikle Muğla ve Fethiye bölgelerinden elde edilir. Egeliler için bir ilaç gibidir; her sağlık sorununda faydasına başvurulan bir bitkidir. Adına acı elma yağı denmesinin sebebi, yağın elde edildiği salvia triloba bitkisinin dallarında elmayı andıran küçük koyu yeşil renkli mazıların olmasıdır. Bu yağda yüzde 60’a kadar sineol bulunur.

Adaçayı yağı, gaz ve idrarı söktürür, sindirimi düzenler ve teri kesmeye yardım eder. Dahili olarak kullanıldığında günde 3-5 damlanın 1 fincan suya katılması yeterlidir. Haricen kullanıldığında ise yaraları geçirir, antiseptik özellik gösterir ve karın ağrısını geçirir. Aroması sebebiyle yemek pişirirken bile kullanıldığı yerler vardır. Birçok sağlık komplikasyonunu tedavi eder. Yatıştırıcı ve tatlı kokusu nedeniyle, pek çok kozmetik ürününün de içeriğinde tercih edilir. Özellikle kremler, vücut losyonları ve masaj yağlarının bileşeninde adaçayı yağına daha çok rastlarız. Bu ürünlerin haricinde, parfümler için de iyi bir malzemedir. Turunçgil, lavanta, jojoba ve badem yağlarıyla karıştırılarak mis kokulu, antioksidan ve antibakteriyel özellikte parfümler, ev kokuları yapılabilir.

Adaçayı yağı aynı zamanda mantarlara ve pek çok cilt sorununa da iyi gelir. Bununla birlikte zihin açıcı ve sinirleri yatıştırıcı özellik de gösterir. Bu sebeple, uykusuzluk, stres, depresyon gibi durumlarda aromaterapinin bir parçası olarak kullanılır. Meditasyon ve yoga yapanlar da adaçayı yağının rahatlatıcı etkisinden faydalanır.

Bilimsel araştırma sonuçlarının yayınlandığı Complementary Therapies in Nursing and Midwifery’nin 2000 yılı baskısında adaçayı, lavanta ve gül yağları ile uygulanan aromaterapinin  adet dönemi sancılarını önemli oranda azalttığı belirtilmiş. Kanamayı teşvik edici özelliğinde dolayı adaçayı yağı gebelik döneminde kesinlikle kullanılmamalı.

Adaçayı yağı faydaları arasında en üst sıralarda, günlük kullanımda stresi azalttığı sayılmakta. Yağın ya da adaçayının çay şeklinde tüketiminin sakinleştirici bir etkisi olduğu ve kokusunun kaygı ve stresi hafifletmede yardımcı olduğu bugüne kadar pek çok çalışma ile kanıtlanmış. Kore’de Nambu Üniversitesi öğrencilerinin yaptığı araştırma biberiye, adaçayı ve lavanta içeren bir aromanın sinirleri yatıştırdığı ve strese karşı psikolojik reaksiyonları hafiflettiği belirlenmiş.

Adaçayı Yağının Faydaları Nelerdir, Nasıl Kullanılması Gerekir?

Adaçayı yağı eğer haricen kullanılacaksa muhakkak suyla inceltilmelidir. Günde 0,1 ile 0,3 gram arası kullanılabilir. Bu ölçü, yarım çay kaşığından biraz daha az bir miktardır. Bu da yaklaşık fincan başına 2-3 damla demektir. Bu ölçüyü düzgünce ayarlamak için eczaneden yağ damlatıcı lastikli pompa edinilebilir.

• Antiseptik, antioksidan ve antibakteriyeldir. Güçlü bir iç temizlik sağlar. Anti fungaldir, yani mantar karşıtıdır. Bağırsakları, mideyi ve rahmi temizleyici etkiye sahiptir. Kesikler, yaralar ve ufak enfeksiyonlar için birebirdir.

• Cilt bakımı için etkili bir yağdır. İltihapları giderir, mantar karşıtıdır, cildi bakterilerden arındırır. Ayrıca anti-aging özellik göstererek cildin yaşlanma sürecini yavaşlatır ve kırışıklıkları önler. Cildi toksinlerden temizler ve yağ dengesini korur. Akne ve sivilceleri de geçirir. Siyah noktaları ve lekeleri temizlemeye yardımcı olduğu gibi yara izlerini ve kesikleri de yok eder. Ayrıca ciltteki çatlakları da ortadan kaldırır. Cildi sıkılaştırıp ona parlaklık verir. Hem kuru hem de yağlı ciltler için faydalıdır. Badem yağı ve Hindistan cevizi gibi taşıyıcı yağlarla karıştırılarak ve biraz da inceltilerek kullanılmalıdır.

• Saç bakımında da bu yağdan faydalanılabilir. Saç derisini besler, saçları güçlendirir, saçların dökülmesini ve kopmasını engeller ve onların kolayca şekil almasını sağlar. Kepek ve pul pul dökülme sorunlarına da iyi gelir. Ayrıca saçı temizler, mantarları giderir ve antibakteriyel özellik göstererek bakterileri öldürür. Saçta enfeksiyon çıkmasının önüne geçer.

• Ağız ve diş sağlığında etkilidir. Gargara olarak yapılıp ağız ve diş temizliğinde kullanılabilir. Dişleri beyazlatmaya yardım eder, iltihaplanmanın önüne geçer, bakterileri öldürür ve kötü kokuyu engeller. Ayrıca ağız içindeki yaraları da geçirir. Bunun için 100 mililitrelik bir kaseye 1-2 damla adaçayı yağı konabilir. Nane, ekinazya ve karanfil yağıyla karıştırılarak da kullanılabilir. Suyla karıştırılmalıdır. Haftada 3 kez bu gargara kullanılabilir. Kesinlikle yutulmamalıdır.

• Sindirim sistemine faydalıdır. Gaz sorunlarına, şişkinliğe, mide yanmasına, mide ağrısına ve karın ağrısına çok iyi gelir. Ter attırır. Ağrı durumunda karna sürülebilir. Kullanılmadan önce suyla inceltilmesi ya da badem yağı veya Hindistan cevizi yağı gibi taşıyıcı bir yağla karıştırılması önerilir. Ayrıca, bir bardak suya 2-3 damla damlatılarak içilebilir. Ancak bunun için üzerinde “ağızdan alınabilir” ifadesi olan bir adaçayı yağının tercih edilmesine dikkat edilmelidir.

• 2 yaş üstü bebeklerin gazını keser ve onları rahatlatır. Bunun için suya 1-2 damla damlatıp bu suyla bebeğe masaj yapılabilir. Bebeklerde kesinlikle fazla kullanılmamalı ve adaçayı yağı onlara kesinlikle ağızdan içirilmemelidir. 2 yaş altındakilere önerilmeme sebebi, sinir sistemini etkileyebilecek güçlü bir yağ olmasıdır. Ayrıca, inceltilmeden kesinlikle bebek cildine sürülmemelidir. Aksi takdirde bebeğin cildini tahriş edebilir. Bebek vücudunda, ayak tabanları haricinde bir yere sürülmemesi ve çok az miktarda kullanılması. Her halükarda, doktora danışarak kullanılması en doğrusudur.

• Menstrüel açıdan da oldukça faydalıdır. Regl ağrılarını giderir, sancıları keser, regl düzensizliğini ortadan kaldırır. Regl döneminde ortaya çıkan sinirli hali yatıştırır. Bunun için yağ inceltilerek karna ve kollara masaj yapılmalıdır.

• Menopozun rahatsız edici etkilerini, sıcak basmalarını, gece terlemelerini, çarpıntı baş ağrısı ve gerginlik gibi sorunları ortadan kaldırmaya yardım eder. Bunun için yağı incelterek ayaklara masaj yapmak yeterlidir. Aynı zamanda yağı banyo suyuna eklemek da bir çözümdür.

• Bronşit ve astım tedavisinde kullanılır. Soğuk algınlığına çok iyi gelir.

• Zihni canlandırıcı ve tazeleyici bir etki gösterir. Güçlü ve baharatlı aromasıyla zihni açar. Hafızayı kuvvetlendirir. Alzheimer’a yakalanma riskini azaltır, Alzheimer hastalarının düşünme idrak etme becerilerini geliştirir.

• Vücuttan yorgunluk ve halsizliği atar. Enerji depolamaya yardım eder.

• Depresyon, stres ve kaygı durumlarında etkilidir. Antidepresan özellik gösterir. Beyni uyarır. Sinirleri yumuşatır. Bu yağın buharını koklamak, bu yağ ile masaj yaptırmak ya da adaçayı yağını banyo suyuna katmak bu etkileri rahatlıkla açığa çıkarır. Ruh halini olumlu şekilde etkiler.

• Uykusuzluk konusunda etkilidir. Uykudan önce saça bu yağın inceltilmiş haliyle masaj yapılabilir. Zihnin durumunu kontrol eden steroid hormonlarının etkinliğini düzenler, zihni berraklaştırarak uykuya dalmayı kolaylaştırır. Bu etkiyi açığa çıkarmak için, adaçayı yağı az miktarda banyo suyuna da damlatılabilir.
• Aromaterapi masajında kullanılabilir.

• Eve hoş bir koku yayar. Yağ difüzörüne 6 damla adaçayı yağı, 6 damla misket limonu yağı ve 8 damla tatlı portakal yağı koyarak harika kokulu bir ev parfümü veya oda kokusu hazırlamanız mümkündür. Bu koku hem evi güzelleştirecek, hem zihni açacak hem de stresi gidermeye yardımcı olacaktır.

• Doğal bir afrodizyaktır. Cinsel arzuyu yükseltmek amacıyla, yenen cinsinden satın alınarak pişirme esnasında yemeklerde birkaç damla kullanılabilir. Ayrıca, banyo yapılan suya da eklenebilir. Başka bir yağ ile karıştırılarak ya da suyla inceltilerek masaj için kullanılabilir, bu durum da libidoyu artıracaktır. Hem kadınlar hem de erkekler için faydalıdır.

Adaçayı Yağı Nasıl Elde Edilir?

Adaçayı yağı, bikinin yaprak ve çiçeklerinden, buhar distilasyonu (buharın ısıtılması) yöntemiyle elde edilir. Özellikle salvia officinalis isimli türden daha fazla yağ çıkarılır. Türkiye’de en çok rastlanan türün adı ise salvia trilobadır.

Adaçayı Yağının Türleri Nelerdir?

Adaçayı yağının çok fazla türü vardır. Dolayısıyla farklı yerlerden alınan adaçayı yağı da bitkinin farklı türlerinden elde edilmiş olabilir. Adaçayı yağının ambalajı üzerinde de bu türlerin farklı Latince isimlerini görebiliriz. Adaçayının uçucu yağı sineol, bitkinin yapraklarından ve çiçeklerinden buhar ile damıtılıp elde edilir.

Salvia officinalis çeşidi, en çok yetiştirilen türdür. En fazla yağ da bu türden elde edilir. Ancak ülkemizde salvia officinalis değil salvia triloba yetiştirilir. Bunun bir diğer adı da acı elma yağıdır. Ülkemizde Anadolu adaçayı ve çayır adaçayı isimleriyle de anılır.

Adaçayı yağının çıkarıldığı diğer rağbet gören adaçayı türleri ise salvia scleradır. Cilt için en çok önerilen tür budur. Bir başka tür de, Avrupa’da tıbbi amaçlarla kullanılan İspanyol adaçayı salvia lavandulifoliadır. Bu türün de özellikle hafıza üzerinde faydalarının daha etkin olduğu bilinir.

Tatlı, taze ve çiçek kokulu adaçayının içinde bulunan ester cilt bakımında kullanılıyor. Cilt iltihaplanmaları ve kaşıntı gibi tahriş edici rahatsızlıkların tedavisinde adaçayı kullanılabilir. Adaçayı yağını bir miktar badem yağıyla karıştırıp cildinizdeki yağlanma oranını azaltmanız mümkün. Ya da her gün kullandığınız nemlendiricinin içine bir kaç damla adaçayı yağı damlatabilirsiniz.

Adaçayının güzel kokusu kozmetik ürünler ve parfümler için ideal bir bileşen oluşturuyor. Hatta turunçgillerin yağları, lavanta ve jojoba yağı, badem yağı kullanarak kendi parfümünüzü hazırlayabilirsiniz. Anti bakteriyel özellikleri olan bu yağları evde deodorant hazırlamak içinde kullanabilirsiniz.

Not: Adaçayı yararlarının yanı sıra güçlü yan etkileri olan bir bitkidir. Başlıca yan etkisi uzman kontrolünde kullanılmadığında veya yanlış tüketimde merkezi sinir sistemini etkilemesidir.  Bu nedenle her ne sebeple olursa olsun adaçayı kullanmadan önce bir uzmana danışmalısınız.

Adaçayı Yağının Zararı Var mıdır? Önemli Bilgiler ve Uyarılar:

• Tansiyon hastalarının kullanması önerilmez. Kan basıncını ve dolayısıyla tansiyonu yükseltebilir.

• Diyabet hastaları tarafından kullanılmamalıdır. Hipoglisemi (kan şekerinin düşmesi) durumuna yol açabilir.

• Sinir sistemini derinden etkileyebilecek güçte bir uçucu yağ olduğundan epilepsi hastalarının kullanması da doğru değildir. Midesinde ve bağırsağında problem olanların, gastrit hastalarının adaçayı yağını kullanmaması gerekiyor.

• Migren hastalarının kullanması önerilmez. Migreni tetikleyebilir.

• Hamile kadınlar için sakıncalı olabilir. Çünkü adaçayı yağı hamilelerin rahim kaslarını harekete geçirerek beklenmedik karında hareketliliklere sebep olabilirler.

• Emziren kadınlar için de çok fazla önerilmez.

• Çok fazla kullanıldığında erkeklerin sperm sayısını düşürebilir.

• 2 yaşından küçük bebeklerde kullanımı tavsiye edilmez. Bebeklerde kullanmadan önce muhakkak doktora başvurulmalıdır.

• 2 yaş üstü bebeklerde kullanıldığında da bebeğe asla dahili olarak verilmemeli, bebeğin adaçayı yağını içmesine müsaade edilmemelidir.

• Çocukların ebeveynlerinin bilgisi haricinde kullanmaları çok tehlikelidir. Bu nedenle, bebek ve çocukların erişemeyeceği yerlerde muhafaza edilmesine çok dikkat edilmelidir.

• Su, badem yağı ya da Hindistan cevizi yağı gibi taşıyıcı yağlarla karıştırılıp inceltilmeden doğrudan cilde uygulanmamalıdır. Aksi takdirde cildi tahriş edebilir ve kötü sonuçlar doğurabilir. Saf şekilde kullanımı ve içilmesi ye yaştan insanda havaleye ve başka rahatsızlıklara sebep olabilir.

• Yağın uzun süreli ve sık kullanımı bazı sorunlara yol açabilir. Tavsiye edilen miktarlarda kullanılmasına özen gösterilmelidir.

• Aksi belirtilmediği müddetçe ağızdan alınmamalıdır. Ağızdan alınmak isteniyorsa, ambalajında bu şekilde kullanılabileceği belirtilen adaçayı yağları tercih edilmelidir.

• Ambalajlarındaki tüm bilgiler ve kullanma talimatları dikkatle okunmalıdır.