Ananas Nerede Yetişir?

Sağlıklı gıdalar lezzetsizdir’ klişesini kıran ananas, son yıllarda pizzalardan yüz maskelerine her yere giren bir tropik meyve haline geldi. Türkiye’de artık hemen her markette ananas ve ananas suyu bulmak mümkün. Peki ananasın anavatanı neresi? Ananas nerede, nasıl yetişir? Bitkisi ne kadar sürede meyve verir? Evde ananas yetiştirilebilir mi? İşte ananas hakkında her şey…

Ananasın Anavatanı Neresidir?

Bugün uygun koşullar sağlandığında dünyanın hemen her yerinde yetişebilen ananas, esasında Latin Amerika’da Brezilya’nın güneyi ile Paraguay arasındaki bölgeye özgü bir meyve. Araştırmalara göre, bu bölgenin yerlileri sayesinde Güney Amerika kıtasında yayıldı. Zaman içinde Karayipler, Orta Amerika ve Mayalar ile Aztekler tarafından ekildiği bilinen Meksika’ya ulaştı.

Ananası hem Avrupa kıtasına getiren, hem de tüm dünyaya yayılmasına vesile olan kişi ise kâşif Kristof Kolomb’dur. Kolomb, ilk kez 1493 yılında Karayipler’deki Guadeloupe Adası’nda karşılaştığı ananası İspanya’ya getirmiştir. İspanyollar bu meyveyi 15. yüzyılda bugün en büyük yetiştiricilerinden biri olan Filipinler’in yanı sıra Hawaii, Zimbabve ve Guam’a götürmüştür. Portekizliler ise 1550’li yıllarda Brezilya’dan Hindistan’a taşımıştır.

Sıcak ve nemli bir ortam isteyen, soğuk yerlerde maliyetli seralara ihtiyaç duyan, başka kıtalardan getirmesi de pahalıya gelen ananas Avrupa’da kısa sürede zenginlik ve statü sembolü haline geldi. Öyle ki, akşam yemeği davetlerinde dekorasyon olarak kullanılıyor, çürüyene kadar tekrar tekrar sergileniyordu.

Tarım teknolojisinin gelişmesi ve nakliye maliyetinin yıllar içinde düşmesiyle birlikte, bir zamanların bu egzotik meyvesi artık çoğu eve girebilecek kadar ucuzladı.

Ananas Nasıl Bir İklim İster?

• Tropik bir meyve olan ananas sıcak, ılıman ve nemli bir iklimi sever. Bu nedenle sera üretimi dışında, 30’uncu kuzey paraleli ile 25’inci güney paraleli arasındaki ülkelerde doğal olarak yetiştirilebilir.
• Ananas yetiştirmek için en uygun hava sıcaklığı 18.3 ile 45 derecedir. Ananas kısa süreliğine serin gecelere tolere edebilir ama uzun süre soğuğa maruz kalması olgunlaşmasını geciktirir. Ayrıca tadının daha asidik olmasına yol açar.
• Yetiştirildiği yükseklik de ananasın aromasını doğrudan etkiler. Deniz seviyesinden yükseldikçe ananas giderek daha asidik bir tad alır. Sözgelimi, Kenya’da deniz seviyesinden 1371 metre (4500 feet) yükseklikte yetiştirilen ananas konservelenmek için fazla tatlıdır. 1371-1738 metre (4500-5700 feet) yükseklikte yetiştirilen ananasın aromasının konserve için ideal olduğu düşünülür. Daha yüksekte yetiştirilen ananasın tadı ise lezzetsiz derecede asidiktir.
• Ananas ideal olarak yarısı ilkbaharda yarısı sonbaharda olmak üzere yaklaşık 1140 milimetre yağış ister. Yani suyu seven bir meyvedir. Bununla birlikte türüne, toprağına, lokasyonuna ve nem oranına bağlı olarak susuzluğa dayanıklıdır. Ananas, yüzde 70 ila 80 gibi yüksek oranlarda nem sever.

Ananasın Yetiştiği Ülkeler

Bugün dünyada en çok ananasın üretildiği yer Kosta Rika’dır. En büyük ananas üreticileri olarak Kosta Rika’yı şu ülkeler izler: Brezilya, Filipinler, Çin, Hindistan, Tayland, Nijerya, Endonezya ve Meksika.

Ananas Türkiye’de Nerede Yetişir?

Ananas Türkiye’de daha ılık ve nemli iklimlere sahip olan Akdeniz, Ege ve Marmara bölgelerinde yetişir. Özellikle Adana, Mersin ve Antalya’da ananas yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ancak ülkemizde, ihtiyacı karşılayan miktarda ananas yetiştirilmemektedir. Ananasın meyvesi ve konservesi çoğunlukla ithal edilmektedir.

Ananas Yetiştirmek İçin Nasıl Bir Toprak Gerekir?

Ananas iyi drene edilmiş, iyi gübrelenmiş, yüzde 3 oranında organik madde içeren ve ufalanan, ince toprakları sever. Toprağın pH seviyesi 4.5 ila 6.5 arasında olmalıdır. Yeterince asit içermeyen toprağı ananasa uygun hale getirmek için sülfür kullanmak gerekir. Ananas toprağın suyu tutmasına dayanamaz ve çürümeye başlar. Bu nedenle drenaj ananas yetiştiriciliğinde çok önemlidir.

Ananas yetiştirilecek arazinin plantasyon öncesinde pulverize edilmesi, derinlemesine işlenmesi, toprağın inceltilmesi, havalandırılması ve drenaj kanalları açılması verimi artıracaktır. Dikim yerlerinin bu işlemlerden sonra açılması gerekir.

Ananas aynı zamanda suyu da çok sever. Bu nedenle ağustos başından kış yağışlarının başlangıcına dek düzenli ve yeterli miktarda sulanması gerekir. Ananasın güneş ışığını sevdiği de unutulmamalı. Bitkinin uzun süre gölgede kalması yetiştirme sürecine ve meyvenin tadına olumsuz yansıyabilir.

Ananas Ne Kadar Zamanda Yetişir?

Ananası tohumdan üretmek büyük bir dikkat gerektirir ve bitkinin çeşit özelliğini kaybederek yabanileşmesine yol açabilir. Tohumdan üretim için önce saksılarda fideler yetiştirilir, bu fideler 15 ila 18 ay sonra gerekli büyüklüğe ulaştıklarında, tercihen Nisan-Mart aylarında araziye dikilir. Meyve vermeleri ise bu işlemden 16 ila 30 ay sonra gerçekleşecektir.

Bu işlemin zahmetli ve riskli olması nedeniyle, çoğunlukla vejetatif üretim tercih edilir. Ananas bitkisinin kök ve kök boğazlarından oluşan dip sürgünleri ile 15 ila 22 ay içinde meyve elde edilebilir.

Ananas için en iyi ekim zamanı ilkbahar veya sonbahar aylarıdır.

Ananas Hasadı

Ananas yetiştiriciliğinde hasat dönemi de çok hassastır. Yerel piyasa için meyve tam olgunluk aşamasında, uzak mesafedeki piyasalar için ise yüzde 75-80 olgunluktayken toplanmalıdır. Ananas meyvesi keskin bir bıçakla, sapının bir kısmı üzerinde bırakılarak toplanır. Meyvenin maruz kalacağı herhangi bir zedeleme hızlı çürümesine sebep olabilir. Hasat sonrasında soğuk ve yüzde 85-95 oranında nemli bir ortamda tutulmalıdır.

Evde Ananas Yetiştirebilir Miyim?

Evde ananas yetiştirmek ciddi sabır istemekle beraber imkânsız değildir. Bir yöntem, tohumun filizlenmesini beklemektir. Ananas meyvesinin kabuğundaki gözlerde esasında tohum da bulunur. Bu tohumları saksıya dikebilirsiniz ama ananası tohumdan yetiştirmek hem çok uzun sürer, hem de evde nadiren başarıyla sonuçlanır.

Daha çok tercih edilen yöntem ise ananasın yapraklarından fide almaktır. Ancak bu yöntemde de 2 yıldan önce meyve beklememek ve sabırlı olmak gerekir.

Ananası fideden yetiştirmek için yapraklarını meyvesinden ayırın. Bu kısımda sonradan çürüme başlatabilecek taze meyve parçaları kalmadığından emin olun. Ardından, elinizdeki ananas sapına çok ince çizikler atın. Bu çiziklerin içinde kahverengi noktacıklar, yani yetiştirmeye çalışacağınız kökleri göreceksiniz. Bu aşamada elinizdeki ananas sapını bir bardak suya koyarak filizlenmesini bekleyin.

Birkaç ay içinde filizlenmeye başlayacak olan kısmı da son olarak saksıya dikin. Bu işlemi daha sağlıklı ve kolay hale getirmek için alt katmandaki birkaç yaprağı kesin. Saksıyı bol güneş ışığı alan bir yerde tutun ve gün aşırı sulamayı unutmayın. Toprağın su tutmadığından emin olun. Soğuk kış günlerinde saksının sıcak bir yerde durmasını sağlayın.

Ananasın Faydaları Nelerdir?

Son yıllarda sağlıklı beslenme konusundaki bilinçlenme ile yıldızı parlayan, meyvesi, suyu ve konservesi bolca tüketilen ananasın böylesine popülerleşmesi boşuna değil. İşte, ananasın bazı faydaları:

• Yüksek Besin Değeri: Bir C vitamini deposu olan ananas aynı zamanda B vitamini açısından da zengindir. Ayrıca son derece önemli bir manganez kaynağıdır.
• Antioksidan Deposu: Ananasın içindeki antioksidanlar, diyabet, kanser ve kalp hastalıklarına sebep olan serbest radikalleri önler. Bu özelliği ile bağışıklık sistemini güçlendirir, vücuttaki enflamasyonu azaltır. Ananas özellikle flavonoid ve fenolik asit adı verilen antioksidanlar açısından zengindir.
• Sindirimi Kolaylaştırır: Ananasın içindeki bromelain adı verilen enzim, protein moleküllerinin parçalanmasını sağlayarak ince bağırsakta sindirimi kolaylaştırır. Özellikle pankreas yetersizliği yaşayan kişilerin ananas tüketmesi tavsiye edilir.
• Kanser Riskini Azaltır: Araştırmalar, antioksidan ve antienflamatuar özelliği sayesinde ananasın kansere karşı koruduğunu ortaya koymuştur.
• Artrit Semptomlarını Azaltır: Eklemlerde enflamasyon olarak görülen artrit hastalığında, ananasın içindeki bromelain enzimi bir ağrı kesici işlevi görür.

İlgili yazı: Ananasın cilde faydaları