Çok Esnemek Neyin Belirtisidir?

Çok Esnemek Neyin Belirtisidir?

Kandaki oksijen düzeyinin az olması çok esnemeye neden olabilir. Genellikle can sıkıntısı ve uyku ile ilişkilendirilen esneme dakikada 1’den fazla gerçekleşiyorsa “aşırı” sayılabilir. %90 uykusuzluk nedeniyle ortaya çıkar ancak uykunuzu almanıza ve dinlenmenize rağmen aşırı esniyorsanız bu epilepsi veya diğer bazı hastalıkların belirtisi olabilir.

Neden Esneriz?

Esnemek, bilim insanlarının kafasını 2 bin yılı aşkın süredir kurcalayan bir mesele. Evet, uykusuzluk, yorgunluk, sıkıntı veya yanınızdaki bir kişinin esnemesi gibi sebeplerle tetikleniyor. Peki ama vücut bu durumlara niçin esneyerek tepki veriyor? Esnemek ne işe yarıyor? Şaşırıtıcı ama bu soruların yanıtı hâlâ net olarak verilebilmiş değil…

Tıbbın babası’ sayılan Hipokrat yaklaşık 2 bin 500 yıl önce, esnemenin ateşli hastalıklarda vücuttaki kötü havanın atılmasını sağladığını öne sürmüş, buharın kaynar su bulunan bir tencereden dışarı çıkmasına benzetmişti. 19’uncu yüzyıla gelindiğinde, tıp dünyası esnemenin nefes almaya ve vücuttan karbondioksitin atılıp kana daha çok oksijen girmesine destek olduğuna kanaat getirmişti.

Bugün en yaygın kabul gören teori ise esnemenin vücudun kendisini serinletmesine ve ideal sıcaklığa düşürmesine yaradığını öne sürüyor. Buna göre, özellikle beynimiz esneme sırasında ısısını ideal seviyeye düşürerek kendisini daha ‘ayık’ hale getiriyor. Esnemenin vücudu ve beyni uyararak içinde bulunulan duruma daha iyi odaklanmasını ve dikkatini toplamasını sağladığına inanılıyor. Bu teoriye göre, uykumuz olduğunda esnememizin sebebi de uyanık kalma ihtiyacı.

Esnemek Neden Bulaşıcıdır?

Esnemenin bulaşıcılığı evrensel bir gerçek olmakla beraber, bu durumun sebepleri bilim insanları için gizemini koruyor. Uzmanlar, esnemenin bir açıdan da sosyal bir iletişim yöntemi olduğunu düşünüyor.

Yakın zamana dek, esnemenin bulaşıcı olması empati kurma, toplumsal bağları geliştirme isteği gibi sebeplerden kaynaklanan ilkel bir iletişim yöntemi olarak açıklanıyordu. Ancak ABD’deki Duke Üniversitesi’nde 2014’te yapılan bir araştırma, esnemenin bulaşıcı olmasının empati kurma isteğiyle ilgili olmadığını ortaya koydu.

Bu konudaki araştırmalar devam etmekle beraber, esnemenin bulaşıcı olması hakkındaki bazı ilginç bulgular şöyle:

  • Yakın olduğumuz kişilerin esnemesi daha bulaşıcıdır. 2011 tarihli bir araştırmaya göre, esnemenin en bulaşıcı olduğu sosyal ortam aile. Ailenin ardından arkadaşlar gelirken, bir kişinin tanımadığı bir başka kişinin esnemesine esneyerek tepki vermesi daha uzun zaman alıyor. Yani esnemenin yabancılar arasındaki bulaşıcılık oranı daha düşük.
  • İstemsizce esneme anne karnında başlıyor ama çocuklar esnemenin bulaşıcılığına dört yaşına kadar kapılmıyor.
  • Otizmli çocukların esnemenin bulaşıcılığına kapılıp esneme ihtimali daha düşük.
  • Yaşlıların bir başkasını esnerken görünce esneme oranı çok daha düşük.
  • Bu makaleyi okurken hiç esnediniz mi? ‘Esneme’ sözcüğünü okumak bile bulaşıcı olabiliyor.

Çok Esnediğimi Nasıl Anlarım?

Esnemek daha anne karnında başlayan istemsiz bir reflekstir. Fakat çok esnemek vücudumuzun bazı sağlık sorunları konusunda kırmızı alarm vermesi anlamına da gelebilir. Yorgun veya uykusuz olduğunuz zamanlarda, bitmek bilmiyor gibi gelen bir toplantı veya bir ders esnasında sık sık esnemeniz normal kabul edilir. Fakat düzenli olarak neredeyse her gün ve bir dakika içinde birden fazla esniyorsanız, normalden fazla esniyor olabilirsiniz.

Aşırı Esnemek Neyin Belirtisidir?

Çok esnemenin altında kronik yorgunluk gibi çözümü kısmen basit sebepler de yatıyor olabilir, kalp rahatsızlıkları da… İşte çok esnemenin olası sebepleri:

Uykusuzluk

Düzenli olarak aşırı esnemek, yorgunluktan bitkin düştüğünüzün göstergesi olabilir. Bu gibi durumlarda bir bardak kahve veya birkaç saat fazladan uyku yeterli olmayabilir; sağlığınıza gerçekten zarar verecek kadar yorgun düşmüş olabilirsiniz. Yeterince uyumamak bağışıklık sistemine ve iştaha zarar verir. Doğurganlığı etkiler; obezite, kalp rahatsızlıkları ve depresyona yol açabilir. Uzmanlar, günde 7 ila 8 saat uyku tavsiye ediyor. Vücudunuz çok esneyerek size bunu hatırlatmaya çalışıyor olabilir…

Kalitesiz Uyku

Her gece sekiz saat uyuyor ve gün içinde esnemekten kendinizi alamıyorsanız, uyku kalitenizde sorun olabilir. Uykunun kalitesi, süresi kadar önemlidir. Kaliteli bir uyku bölünmemeli, uyanıncaya kadar geçen sürede beş farklı aşama tamamlanmalıdır. Uykunuzun sürekli bölündüğü gecelerin ertesinde, yatakta sekiz saat kalmış olsanız bile gün boyu esneyebilirsiniz.

Uyku Apnesi

Uyku sırasında en az 10 saniye nefes alamayıp beynin uyarılması ile yeniden nefes almaya başlama olarak tanımlanan uyku apnesi, uyku kalitesini düşürdüğü için gün içinde esnemeye yol açar. Uyku apnesini genellikle hastanın yanında yatan kişi fark eder. Eğer aşırı esnemeye uyku apnesinin sebep olduğundan şüpheleniyorsanız, bir uyku merkezine başvurmanızda fayda olabilir.

Can Sıkıntısı

Bazen aşırı esnemenin altında kronik can sıkıntısı yatıyor olabilir. Gün içinde yaptığınız veya yapmak zorunda olduğunuz şeyler ilginizi çekmediği veya dikkatinizi toplayamadığınız için esneyip durursunuz. Bu çerçevede aşırı esnemek depresyona işaret ediyor olabilir. Eğer bu nedenle çok esnediğinizi düşünüyorsanız hayatınızı gözden geçirin. Motivasyon artıracak küçük değişiklikler yapmanız veya büyük kararlar vermeniz gerekebilir…

Stres

21’inci yüzyılın ‘baş belası’… Birçoğumuz aslında zannettiğimizden veya kabul etmeye hazır olduğumuzdan çok daha büyük bir stres altında yaşıyoruz. Stresin ilk etkilerinden biri ise vücut ısısını artırmaktır. Zira kronik stresin, enflamatuar bir duruma yol açtığı bilimsel araştırmayla sabittir. Vücudumuz işte bu stres kaynaklı inflamasyonu azaltmak, yani ısıyı düşürmek için esneme tepkisini verir. Böylece baskı altında olan beynin serinletilmesi amaçlanır.

Eğer aşırı derecede esnemenizin altında stresin yattığına inanıyorsanız, sizi neyin strese soktuğunu tespit edin. Hobilerinize daha fazla zaman ayırın, aileniz ve dostlarınızla daha fazla vakit geçirin, spor yapmaya çalışın.

Kalp Rahatsızlıkları

Esneme aslında uzun ve derin bir nefestir. Dolayısıyla aşırı miktarlarda esnemek kalp sorunlarıyla bağlantılı olabilir. Anormal esneme bir kalp krizinden, felç veya geçici iskemik ataktan (mini-felç) kaynaklanıyor olabilir. Kalbinizle ilgili bir sıkıntı yaşadığınızı düşünüyorsanız acilen doktora gitmelisiniz.

Vazovagal Senkop

Vazovagal reaksiyon’ olarak da bilinen bu tıbbi durum, beyne kan ve oksijen akışının azalması sonucu yaşanan ani ve kısa bilinç kaybıdır. Bu durum genellikle ani nabız ve tansiyon düşüklüğü, bulantı, sersemlik ve göz kararmasının ardından gelen bayılma ile sonuçlanır. Kişi genelde bayılmadan sonra kısa süre içinde kendine gelir. Vazovagal senkop kaygı, anemi ve sinir sistemi kaynaklı sorunlardan da, kalp ve damar rahatsızlıklarından da kaynaklanıyor olabilir. En önemli belirtilerinden biri ise aşırı esnemedir.

Hipotiroidi

Yorgunluk ve bitkinlik, hipotirodinin ana semptomlarından biridir. Hipotiroidi, tiroid bezlerinin yeterince tiroid hormonu üretememesi anlamına gelir. Bu hormon vücudun çok sayıda sürecinden sorumludur. Dolayısıyla eksikliği aşırı halsizliğe, bunun sonucunda da aşırı esneme refleksine yol açar.

Parkinson Hastalığı

Vücudun doğal seyrinde ürettiği bir nörotransmitter (sinir taşıyıcısı) olan dopamin, ne kadar çok veya az esnediğinizi kontrol eden bir kimyasaldır. Aynı zamanda, beynin yeterince dopamin üretemediği vakalarda gelişen ve yaşla bağlantılı olan Parkinson hastalığının gelişiminde rol oynar. Dopamin eksikliği aşırı esnemeye veya hiç esnememeye yol açabilir.

Migren

Başınız çok ağrıyor, aynı zamanda çok mu esniyorsunuz? Migren hastası olabilirsiniz… Esnemeyi kontrol eden dopamin, migrende de rol oynar.

İlaçların Yan Etkisi

Antihistaminik ilaçlar, bazı ağrı kesiciler ve antidepresanlar uykunuzu getirdiği için aşırı esnemeye sebep olabilir.

Karaciğer Rahatsızlıkları

Karaciğer yetmezliğinin son evreleri insan vücudu için aşırı derecede yorucudur. Bu nedenle de esnemeye yol açabilir.

MS Hastalığı

Araştırmalara göre, MS hastaları çok esnemeye meyillidir. Bu durumun, MS hastalığının vücut ısısını kontrol etmeyi zorlaştırmasından ve esnemenin ısıyı düzenleyici etkisinden kaynaklandığı düşünülüyor.

Beyin Tümörü

Araştırmalara göre, kalp ve solunum sisteminin çalışmasının düzenlenmesinde önemli rol oynayan beyin sapındaki lezyonlar aşırı esnemeye yol açar. Esneme, hipofiz bezi ve hipotalamus üzerinde doğal olmayan bir basınçtan da kaynaklanıyor olabilir.

Hipoglisemi

Aşırı esneme, diyabet hastalarında hipogliseminin ilk işaretlerinden biri sayılır.

Esnemek Nasıl Önlenir?

Esnemek anne karnında başlasa da, çoğu kültürde kamusal alanda pek kabul görmeyen bir durumdur. Ciddi bir hastalığın işareti olmadığı durumlarda, yaşam stilindeki basit değişiklikler ile çok esnemenin önüne geçilebilir:

  • Nefes alın: Esnemeye başladığınızda çevrenize çaktırmadan yapacağınız nefes egzersizleri vücut ısısısını esnemeye gerek kalmadan normale döndürecektir.
  • Uyku: Yeterli uyku uyuyun. Gün içinde mümkünse kısa süreli kestirin.
  • Su İçin: Gün boyunca dehidre olmamaya çalışın. Özellikle soğuk su içmek, vücut ısınızı düşüreceği için esnemenin de önüne geçecektir.
  • Mola Verin: Bütün gün aynı masada oturunca kim can sıkıntısından esnemeye başlamaz ki? Gün içinde yerinizden kalkın, birkaç dakikalığına da olsa başka işlerle meşgul olun.
  • Temiz hava alın: Camı açın, mümkünse dışarıya çıkın.
  • Bulunduğunuz Ortamı Serin Tutun: Beyninizin aşırı ısınıp esnemeyle soğumaya çalışmasına kalkışmasından önce siz onu soğutun…
  • Esneme Egzersizleri Yapın: Kol, bacak ve sırtınızı esnetmeniz esneme ihtiyacını azaltacaktır.
  • Soğuk Kompres Yapın: Başınızı serin tutmak esnemeyi de engelleyecektir.

, ,

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın