damar-tikanikligi-nedir

Damar Tıkanıklığı Nedir

Damar Tıkanıklığı (Ateroskleroz), arter duvarında oluşan plağın arteri sertleştirip daraltması ile oluşan durumdur. Areterler, oksijen yönünden zengin kanı kalbe ve vücudun diğer bölgelerine taşıyan kan damarlarıdır. Arterlerin duvarında oluşabilecek plak, kanın kalbe ve vücuda dağılmasını engelleyebilir, bu da çok ciddi kardiovasküler komplikasyonlara sebebiyet verebilir.

Areteri tıkayan plak, kolestrol, yağ, kalsiyum, çeşitli hücresel atıklar, fibrin (kanda pıhtılaşmaya yardımcı madde) gibi maddelerden oluşur.

Damar Tıkanıklığı, kalp krizi, felçlik ve hatta ölüm gibi çok ciddi rahatsızlıklara sebebiyet verebilir.

Damar Tıkanıklığı (Ateroskleroz) Neden Oluşur?

Arterler endotelyum da denilen ince bir hücre tabakasını içerirler. Bu tabakanın görevi arteri yumuşak tutmak ve kan akışını kolaylaştırmaktır. Damar tıkanıklığı işte bu endotelyum tabakasının zarar görmesi ile başlar. Kolestrol, hasarlı bölgede birikir. Vücut, hasarlı bölgedeki kolestrolü temizlemesi için beyaz kan hücrelerini gönderir ancak bazen beyaz kan hücreleri de bu bölgede takılır ve birikir. Zaman içinde bu bölgede arteri sertleştirip tıkayan bir plak oluşur.

Endotelyum da denilen ve kanın akışını kolaylaştırıp arteri yumuşak tutan bölgenin hasar görmesi:

  • Yüksek kan basıncı
  • Doymuş yağ içeren besinlerin çok tüketilmesi
  • Kolesterol içeren besinlerin çok tüketilmesi
  • Kandaki yüksek miktarda trigliserit
  • Sigara ve diğer tütün mamüllerinin tüketimi
  • Diyabet
  • Çeşitli rahatsızlıklar sonucu iltihaplanma

sebepleriyle olabilir.

Damar Tıkanıklığına Neden Olan Plağın Üç Farklı Davranışı

  1. Damar tıkanıklığına neden olan plak bir noktaya kadar büyür ve sonra büyümesi durursa, kan akışı durmayacağından damar tıkanıklığı belirtilerinin hiçbiri görülmeyebilir.
  2. Tıkanıklığa neden olan plak yavaşça büyüyebilir. Bir noktadan sonra kan akışını önemli ölçüde engellemeye başlar. Bacaklarda ve göğüste, efor sırasında görülen ağrı olağan semptomlarıdır.
  3. En kötü senaryo tıkanıklığa neden olan plağın aniden kopup, kanın bir arter içinde pıhtılaşmasına sebep olmasıdır. Bu beyinde görüldüğünde felçe, kalpte görüldüğünde ise kalp krizine sebep olur.

Damar Tıkanıklığı  Sonucu Görülebilecek Rahatsızlıklar

Bütün arterlerde görülebilecek bir rahatsızlıktır ancak genelde kan basıncının yüksek olduğu büyük arterlerde görülmektedir. Damar tıkanıklığı görüldüğü artere göre değişiklik gösteren rahatsızlıklara sebebiyet verir. Aşağıda farklı arterlerin tıkanması sonucu oluşan ve farklı organ ve bölgeleri etkileyen rahatsızlıklar incelenecektir.

  • Koroner Kalp Hastalığı: Eğer tıkanıklık , kalbe kan götüren koroner arterlerde görülürse, bu koroner kalp hastalığına neden olur. Bu hastalık Amerika Birleşik Devletler’inde erkek ve kadınların ölüm nedenleri arasında birinci sıradadır.

Koroner arterler, kalp kasına oksijen yönünden zengin kanı götürerek kalbi besleyen damarlardır. Koroner kalp hastalarında bu damarda oluşan plak, arteri daraltır ve kalp kasına giden kanın miktarını azaltır. Dahası bu bölgede kan pıhtılaşması da görülebilir. Pıhtı kısmen veya tamamen kan akışını durdurabilir.

Kalbi besleyen arterlerde görülebilecek böyle bir tıkanıklık, angina da denen göğüs ağrısına veya kalp krizine sebebiyet verebilir.

Plak kalbin çok küçük arterlerinde de görülebilir. Buna koroner mikrovasküler hastalığı denir. Koroner kalp hastalığının aksine koroner mikrovasküler rahatsızlıkta plak kanı bloke etmez.

  • Karotis (Şah Damarı) Arteri Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, boynun iki tarafında yer alan şah damarlarında görülürse, bu karotis (şah damarı) arteri hastalığına sebebiyet verir. Bu arterler oksijen bakımından zengin kan hücrelerini beyne taşırlar. Eğer bu arterlerde oluşabilecek plak beyne giden kanı azaltır veya tamamen durdursa, hastada felçlik görülebilir.
  • Periferal (Çevresel) Arter Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, kollara, bacaklara ve kalça boşluğuna oksijen bakımından zengin kan hücrelerini taşıyan ana arterlerde oluşursa, o zaman kişide peripheral (çevresel) arter hastalığı görülür. Bu arterlerden giden kanın azalırsa veya tamamen durursa, hastada hissizlik, ağrı ve bazı ciddi enfeksiyonlar görülebilir.
  • Kronik Böbrek Hastalığı: Eğer damar tıkanıklığı, böbrek arterlerinde oluşursa, o zaman kişide kronik böbrek rahatsızlığı gözlemlenebilir. Bu arterler oksijen yönünden zengin kanı böbreklere taşımakla görevlidirler. Kronik Böbrek Rahazsızlığına sahip hastaların böbrekleri zaman içinde yavaşça işlevlerini yitirebilir.

Hastalığın sebebi tam olarak bilinmemektedir. Bununla beraber belli davranışlar, durumlar ve alışkanlıklar bu hastalığa yakalanma riskini arttırmaktadır. Böyle durumlara risk faktörleri denmektedir.

Bazı risk faktörlerini kontrol etmek kişinin elindedir. Örneğin sigara içmemek, düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek gibi. Ancak yaşlılık veya kalıtsal anlamda hastalığa yatkınlık faktörlerini bireylerin kontrol etmesi mümkün değildir.

Bazı damar tıkanıklığı hastalarında, hastalık belirtilerinin hiçbiri görülmeyebilir. Böyle kimseler hasta olduklarını bir kalp krizi ya da felçlik sonrasında öğrenirler. Ancak Damar Tıkanıklığı Nasıl Anlaşılır yazısında olası belirtileri inceleyebilirsiniz.

Bu hastalıktan korunmanın ve tedavi olmanın yolu hayat tarzı değişikliği ile ilgilidir. Bazen tıbbi prosedür ve ilaç tedavisi de gerekebilir. Bu tedaviler ile kişilerin hayat kaliteleri arttırılabilir. Hayat tarzında yapılan değişikler ile daha sağlıklı ve daha uzun bir yaşam mümkündür.

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın