Dişlerin Sararması

Doğal olarak bembeyaz dişlere sahip olmak nadiren görülen bir durumdur. Bugün televizyon dizilerinde veya çevremizde gördüğümüz çoğu insan diş beyazlatma yöntemleri kullanmaktadır. Dişlerin doğal rengi tam olarak beyaz değil hafif sarıdır. Dişlerdeki sarılık ağız ve diş bakımı, kalıtsal nedenler, beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı gibi faktörlere bağlı olarak kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.

Dişlerin Sararmasının Nedenleri

Dişlerin sararması, genellikle ağız hijyeninin tam olarak sağlanamadığı durumlarda yiyeceklerin ve içeceklerin diş üzerinde bir plaka oluşturması durumu olarak tanımlanabilir. Pek çok insan sabahları kalkar kalmaz dişlerini fırçalamakta ve gün içinde bir daha fırçayı kullanmamaktadır. Yemeklerden sonra dişlerin fırçalanması diş üzerine yapışan gıdaların ve dişlerin arasında kalan yiyecek artıklarının temizlenmesi açısından çok önemlidir. Dişlerin sürekli olarak gün içinde özellikle yemeklerden sonra fırçalanmaması durumunda zaman içinde dişlerin sararması, diş çürükleri ve diş eti problemleriyle karşılaşma olasılığı çok yüksektir.

1. Genetik Faktörler

Bazen diş renklerimiz ailemizden aldığımız genetik mirasın bir sonucudur. Eğer anne babanız sarımtırak dişlere sahiplerse sizin dişlerinizin de benzer bir renkte olması olasıdır. Kırmızıya çalan kahverengi, kırmızıya çalan sarı, gri ve kırmızıya çalan gri, beyaz dışında dişlerin alabileceği 4 doğal renktir. Bu renkler bir spektrumda açıktan koyuya çeşitlilik gösterirler.

2. Yetersiz Diş Bakımı

Dişlerin gerektiği gibi ve yeteri kadar fırçalanmadığı, diş ipinin kullanılmadığı ve ağzın antiseptik gargaralarla çalkalanmadığı durumlarda dişlerde istenmeyen renk değişimleri görülebilir.

3. Dentin

Dentin, diş minesinin altında bulunan ve koyu sarı ile kahverengi arasında bir rengi olan bölgedir. Kalın bir mine tabakası dentini sarar. Bu nedenle dentinin rengi dışarıdan görülemez. Ancak diş minesinin ince olması, dentinin transparan bir hal almasına ve dişlerin sarı görünmesine sebep olabilir. Çoğu zaman aynaya baktığınızda dişlerinizi sarı görmenizin nedeni budur. Öte yandan, aşağıda görüleceği üzere bazen kalın mine tabakası da dişte sararmaların önüne geçemez.

4. Minenin aşınması

Diş minesi yiyecekleri çiğnemekten, dişlerinizi uyurken sıkmaktan ve yiyecek ve içeceklerdeki asitlere maruz kalmaktan dolayı zamanla aşınır. Bu nedenle kişi yaşlandıkça dişleri sararır. Bazen de yemeklerden dolayı kalıcı lekeler ile karıştığında dişler grimtrak bir renk alır.

5. Sigara İçmek

Sigarayı bırakmanızı gerektiren pek çok sebepten biri de dişleri sarartmasıdır. Sigarada bulunan nikotin sadece sağlıksız bir bağımlılığa sebep olmaz, aynı zamanda diş yüzeyinde sarımsı ve kahverengimsi bir renk bırakır.

6. Yiyecekler

Çok sayıda yiyecek dişlerde leke bırakır. Makarna sosundaki domates, köri sosu ve böğürtlen gibi yiyecekler diş minesine tutunabilen ve yüzeyinde leke bırakabilen pigmentlere sahiptirler. Hatta balzamik sirkeli bir salata çok sağlıklı olmasına rağmen dişlerde hafif bir renk değişimine sebep olabilir.

7. İçecekler

Kahve ve çay dişlerin sararmasından sorumlu olan içeceklerin başında gelmektedirler. Siyah çay tanin yönünden oldukça zengindir ve bu nedenle dişlerde leke bırakması bakımından problemli bir içecektir. Ancak kırmızı ve beyaz şarabı da dişlerde istenmeyen renk oluşumları hususunda unutmamak gerekir. Kırmızı şarapta bulunan polifenoller ve taninler dişlerde istenmeyen renklenmelere sebep olmalarıyla bilinmektedirler. Beyaz şarap da tanin içeriği ve asidik yapısı nedeniyle benzer etkilere sahiptir. Son olarak koyu veya açık renkli asitli içecekler ve yapay renklendiriciler içeren sporcu içecekleri de dişlerde sararmaya neden olabilen diğer içecekler arasındadırlar.

8. Antibiyotikler

Tetrasiklin adlı antibiyotik dişlerde leke yapabilir. National Intitutes ofHealth dergisine göre eğer anneniz hamileliğin ikinci yarısında antibiyotik almışsa ya da siz sekiz yaşından önce antibiyotik kullanmışsanız dişlerinizde kalıcı lekeler oluşmuş olabilir ve bir diş doktorunun gözetiminde diş beyazlatma tedavisi görmeniz gerekebilir.

9. Florisis

Florür dişlere faydalı bir mineraldir. Ancak gereğinden fazla florür, florisis denilen ve belirtisi dişlerde sarı ve kahverengi lekelerin ortaya çıkması olan bir rahatsızlığa sebebiyet verebilir. Florürlü sular, florür içeren diş macunları ve florür tabletleri en bilinen florür kaynaklarıdır. Kendinizin veya sevdiklerinizin bu yollarla gereğinden fazla florür aldığını düşünüyorsanız, diş hekiminize bu konuyu danışınız.

10. Kazalar

Bir kaza veya fiziksel bir travma sonucu diş minesi çatlayabilir ve dişin iç kısımları hasar görebilir. Bu nedenle görülen diş rengi değişimleri, uzman diş hekimlerinin muayenesini gerektiren kanamaların bir işareti olabilir.

11. Diş gıcırdatmak

Diş gıcırdatmak istemsiz bir harekettir ve kişi stresli olduğunda (ve genelde uyku halindeyken) ortaya çıkabilmektedir. Bruksizm olarak da bilinen bu durum diş minesine oldukça zararlıdır. Diş gıcırdatmak mineyi zayıflatır, minede çatlak oluşması riskini arttırır ve bu nedenle diş renginde değişimlere sebebiyet verebilir.

12. Ortodonti Tedavisi

Kimi bazı diş malzemeleri ve ortodonti tedavileri dişlerin sararmasına sebep olabilmektedirler. 2013 yılı temmuz ayında “American Journal of Orthodontics” dergisi, ortodonti tedavisi gören 34 hasta üzerinde yapılmış bir çalışmayı yayınlamıştır. Renk ölçücüler, ortodonti tedavisi ve ortodonti malzemelerinin sabitlenmesinde kullanılan dolgular sebebiyle dişlerde önemli ölçüde sarılaşma olduğunu tespit etmişlerdir. Diş bakımında kullanılan diğer bazı maddeler de dekalsifikasyona sebep olurlar ve bu nedenle dişlerde sararma görülme riskini arttırırlar. Bu nedenle diş tedavilerinde kullanılan malzemelerin işlevleri kadar kozmetik sonuçları da göz önünde bulundurulmalıdır.

Dişlerin Sararmasını Önlemek

Diş sararmasına karşı doğal önerilerden bazılarını sizler için sıraladık.

1. Dişleri fırçalamak

İlk başvurulması gereken çözüm yolu dişlerin daha sık ve daha doğru fırçalanması olmalıdır. Özellikle dişleri sarartan bir yiyecek veya içecek tükettikten sonra dişlerin fırçalanması oldukça önem arz etmektedir. Dişlerinizi günde en az iki kere ve her seferinde 2 ila 3 dakika sürecek kadar fırçalayın. Fırçanızın dişlerinizde ulaşılması zor yerleri bile temizlediğinden emin olun. Diş etinizi korumak için dişlerinizi dairesel bir şekilde fırçalayın. Dişlerinizin ön ve arka kısımlarını ve çiğneme yüzeylerini fırça yardımıyla temizleyin.

2. Kabartma tozu ve hidrojen peroksit

Kabartma tozu ve hidrojen peroksitle yapılan bir macunun diş plağı ve bakteri oluşumunu önlediği ve bu nedenle leke oluşumunu engellediği düşünülmektedir. 1 yemek kaşığı kabartma tozuna 2 yemek kaşığı hidrojen peroksit ekleyerek kendinize bir macun yapın. Bu macunla dişlerinizi fırçaladıktan sonra ağzınızı iyice yıkayın. Aynı oranları kullanarak kendinize gargara da yapabilirsiniz.

3. Hindistan cevizi yağı

Ağzınızı hindistan cevizi yağı ile çalkalamak dişleri beyazlatıcı bir yol olabilir. 1-2 yemek kaşığı hindistan cevizi yağını ağzınızda yutmadan 10 ila 30 dakika kadar çalkalayın. Tükürdükten sonra ağzınızı su ile iyice durulayın. Sonra dişinizi normal bir şekilde fırçalayın.

4. Elma sirkesi

Çok az miktarda elma sirkesi dişleri beyazlatmada yardımcı bir rol oynayabilir. 2 çay kaşığı elma sirkesini 200 mililitre kadar suyla karıştırın. 30 saniye kadar ağzınızı bu karışımla çalkalayın. Sonrasında ağzınızı iyice durulayın ve dişlerinizi fırçalayın. Sirkenin fazlasının dişlere zarar vereceği unutulmamalıdır.

5. Portakal, Limon ve Muz Kabukları

Bu meyvelerin kabuklarıyla dişlerinizi 2 dakika kadar ovup ağzınızı iyice durulayın. Sonrasında dişleriniz fırçalayın.

6. Su içeriği yüksek meyveler ve sebzeler tüketmek

İçeriğinde yüksek miktarda su bulunan meyve ve sebzeleri tüketmek diş sağlığı açısından oldukça faydalıdır. Bu yiyeceklerdeki su, ağzınızı bakteri ve plaklardan temizleyecek ve dişlerde sararmayı önleyecektir.

Papaya ve ananas meyvelerinin dişleri beyazlatıcı etkileri bilimsel çalışmalara konu olmuştur. 2012 yılında yapılan bir çalışma papain ve bromelain özütü içeren diş macunları dişlerde oluşmuş lekelerin çıkarılmasında etkili olduklarını göstermiştir. Bu enzimlerden papain papaya meyvesinde, bromelain ise ananasta mevcuttur.

Son olarak tavsiyeler,

• Dişlerinizin sararmasına yol açabilecek kahve, yüksek asitli içecekler, kırmızı şarap ve renklendirilmiş şekerlemeler gibi yiyecek ya da içeceklerin tüketimini azaltmak.

• Dişlerinizin temizliğine özen göstermek ve düzenli aralıklarla diş doktoruna görünmek.

• Sararmaya yol açabilecek bir şeyler yedikten ya da içtikten sonra ağzınızı su ile çalkalamak.

• Sararmaya yol açabilecek bir şeyler yedikten ya da içtikten sonra ağzınıza daha fazla tükürük getirmeye çalışmak ve tükürüğü dişlerinizin arasında gezdirmek (Bunu ağzınıza bir yudum su aldıktan sonra yapmak daha kolaydır ve tükürük diş minesinin aşınmasına, lekelenme ve diş çürüklerine karşı ağzınızın doğal koruyucusudur).

• Sigarayı bırakmak.

Uyarı

Bu yazıda yer alan bilgiler çeşitli kaynaklardan derlenmiştir ve sadece bilgi amaçlıdır. Hiçbir şekilde teşhis ya da tedavi amaçlı kullanılmamalıdır.

Kaynak:

• Colgate: Ten Causes Of Yellow Teeth And How To Avoid Them
• Webmd: Dental Health and Tooth Discoloration
• Healthline: How to Get Rid of Yellow Teeth