Hamur işlerinde sıklıkla kullandığımız karbonatın aslında hayatımızın büyük bölümünde kurtarıcı olabileceğini biliyor muydunuz? Çevre dostu olması, kolay bulunması, düşük maliyeti ve saymakla bitmeyen faydaları ile karbonatı, gelin daha yakından tanıyalım.
Karbonatın Kimyasal Yapısı
Karbonat; bir diğer ifadeyle sodyum bikarbonat, asidin bazlarla bileşmesinden oluşan ortak tuzların adıdır. Ayrıca karbonat ismi karbonik asitin esteri anlamına da gelmektedir. Mineroloji ve jeolojide, karbonatın terimsel karşılığı hem karbonat minerali hem de karbonat taşlarıdır ve CO32- şeklinde ifade edilir. Özetlemek gerekirse; karbon iyonu, oksokarbon anyonudur.
Karbonat Formülü: Sodyum, magnezyum, kalsiyum, amonyum, baryum çeşitlerinden oluşan karbonat formülünde; bileşiklerin oluşması element bileşikleri oluşturur. Daha sonra elementi oluşturan aynı cinsten element atomları birbirinden ayrılır. Birbirinden ayrılan bu element atomları, farklı olanlarla kimyasal bir bağ kurarlar, yan yana gelirler ve bunun sonucunda bileşikler oluşum gösterir; tepkimeye girer. İşte bu yüzden bileşikler oluşurken değişik element atomları kimyasal bağlarla bir araya gelirken karbonatı oluştururlar.
pH Değerine Etkisi
Karbonat, sert suda bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonları ile tepkimeye girerek çökelti oluştururlar ve bu da suyun yumuşamasına olanak sağlar. Yani, karbonat aynı zamanda pH dengeleyicisi olarak da bilinmektedir. Suyun pH değerini artırması ise hidrojen iyonları ile tepkime oluşturarak ve böylece çözeltinin asidini düşürmesiyle gelişir.
Karbonatın Kullanım Alanları
Karbonatın kullanım alanlarına ayrıca bir parantez açmamız gerekirse, endüstri alanında yapılan üretimlerden başlayabiliriz.
Örneğin ilk olarak; Na2Co3 cam yapımında sodyum bikarbonat kullanıldığından bahsetmeliyiz. Cam üretiminde karbonatın yaygın kullanılmasının nedeni bilinen en önemli eritici madde olmasıdır.
Deterjan, sabun gibi hem kişisel hem de genel hijyen sağlamak için üretilen tüm ürünlerde karbonat kullanılmaktadır. Karbonat, içeriği ve yapısı sebebiyle tercih edilen en etkili temizleyici maddelerden biridir.
Bunun dışında kağıt üretiminin en temel kimyasallarından biri de karbonattır. Bunlara ek olarak; içeceklerin yapımında, kabartma tozu yapımında, diş macunu yapımında, kimya sanayide, süt ve kümes hayvancılığında, toz yangın söndürücülerde, deri ve tekstil sanayide, su ve atık su arıtma alanlarında da sıklıkla kullanılmaktadır.
Karbonat, kimya endüstrisinde ise diğer farklı sodyum bileşiklerini sentezlemek için kullanılmaktadır. Örneğin; sodyum silikat, karbonat ekmek sodası, krom kaplama işlemlerinde, alüminyum saflaştırmada, elektro kaplamada da kullanılmaktadır.
Karbonatın Önemi ve Faydaları
Yakın zamana kadar karbonat bu kadar popüler değildir. Biz onu sadece ev işlerinde, kek ve poğaça yapımlarında; belki bazılarımız ise ev temizliğinde etkili olması ile bilirdik. Ancak son yıllarda, biyologların, sağlık uzmanlarının ve doğal yaşamı savunan tüm herkesin dilinden düşüremediği bir kimyasal olarak ‘karbonat’ hepimizin hayatında az ya da çok miktarda yerini aldı. Kozmetikten, sağlıklı beslenme reçetelerine kadar her yerde karşımıza çıkan karbonatın en önemli özelliği suda hızla çözülebilmesidir. Eskiden de çok sık kullanılan karbonatın, günümüzde değeri ve gerekliliği daha çok biliniyor. Aslında teknolojinin gelişmesiyle karbonatın yerine geçebilecek başka ürünler de seçeneklerimizde mevcut, ancak hiçbiri tek başına onca sorunumuza cevap veremiyor. Bunda karbonatın kolay ulaşılabilir olması, ekonomik olması ve olumsuz yan etkilerinin bulunmamasının da elbette payı var.
İşte karbonatın yarar sağladığı çeşitli alanlar…
Terlemelere Çözüm
Karbonatı cildinize uygulamanın yolunu bilirseniz, aşırı terlemelerin yaşandığı yaz aylarında deodorant ve parfüm kullanmanıza gerek kalmaz. Fazla terleme sorunu olanların, ter kokusundan hoşlanmayanların ve aynı zamanda cildine yumuşak ve pürüzsüz bir doku kazandırmak isteyenlerin çözümü, karbonat kullanmaktır. Bir miktar karbonatı hafif nemlendirerek, koltuk altlarınıza uygulayınız. Düzenli kullanırsanız, terlemeler ve kokuyla ilgili sorunlarınızın çözüldüğünü göreceksiniz. Ayrıca koltuk altında kararmalar yaşayanlar için de karbonat kullanımı oldukça etkilidir.
Aynı şekilde karbonatı hafif su ile karıştırıp yüzünüze uyguladığınızda, cildiniz derinlemesine temizlenecek ve kadifemsi bir hal alacaktır. Cildinize karbonat uyguladıktan sonra bol suyla durulamalısınız.
Koku sorunu demişken; karbonatın sadece ter kokularına değil yaşam alanınıza nüfuz eden diğer kokularla mücadele ederken de etkisi büyüktür. Halılarınız ve tül perdelerinizde meydana gelen kokuları gidermektedir.
Dişlerde Beyazlık
Karbonat, dişler üzerinde oluşan lekeler ve zaman içerisinde meydana gelen plaklara olumlu etki sağlar. Besinleri tükettikten sonra dişlerin dış yüzeyinde biriken tabakanın temizlenmesini sağlar ve böylece dişlerde daha parlak bir görünüm oluşur. Ayrıca sararmış dişlerin rengini açmak için de karbonattan faydalanılmaktadır. Özellikle düzenli kullanıldığında karbonatın etkisi gözle görülür bir biçimdedir. Tuzla birlikte kullanımı da yaygındır. Genetik faktörlerden dolayı dişlerinizde sararma varsa, karbonatın etkisi olmayacaktır.
Bunların yanı sıra karbonatın dişlere zarar verdiğine dair görüşler de vardır. Uzun süreli kullanımlarda karbonatın diş minesini çizebileceği ve başka diğer hasarlara sebep olabileceği söylenir. Bu sebeple karbonatı çok uzun süreler kullanmaktan kaçınmak gerekir.
Banyoda ufak bir kapta bulunduracağınız karbonatı, fırçanıza batırarak; dişlerinizi fırçalayın. Arkasından her zaman kullandığınız macununuzla da fırçalayın. Daha sonra bol su ile durulayın. Sadece iki ya da üç günde bile sonuç alabilirsiniz.
Ek olarak, karbonat kullanımının doğru uygulanması halinde ağız kanserine iyi geldiği de söylenmektedir.
Temizlikte Süper Güç
Ev temizliğinin vazgeçilmezlerinden biri de karbonattır. Hem çevre dostu hem de kullanımı oldukça basit olan karbonat, temizlikteki etkisi sebebiyle süper güç olarak tanımlanır. Karbonatın güvenilirliğini kanıtlayan en önemli nokta, onu besinlerimizde de kullanabiliyor oluşumuzdur. Besinlerimizde rahatlıkla kullanabildiğimiz bir malzeme, evde hijyen amaçlı kullanıldığında diğer kimyasal temizleyiciler gibi insan sağlığını tehdit etmeyecektir.
Karbonat oldukça güçlü bir dezenfektandır ve antibakteriyel özelliği vardır. Mutfak tezgâhınızın mermerlerini ve fayansları, karbonatı limonla karıştırarak kullandığınızda pırıl pırıl olacaktır. Böylece mutfak tezgâhınızın üzerine gıdalarınızı güvenle bırakabilirsiniz. Ayrıca lavabolarınızı temizlerken de karbonattan faydalanabilirsiniz. Lavaboya bir miktar karbonat dökün ve yüzeyi limonla ovun. Bu işlem hem mikropları öldürecek hem de yüzeyi parlatacaktır.
Çıkarılması zor olan gıda lekelerini; örneğin meyve suyu ya da yağlı yemek kalıntılarını karbonatla temizlerseniz daha hızlı çıkacaktır.
Yer temizliği yaparken kullandığınız temizleyicilerin içine biraz karbonat ekleyin. Farkı göreceksiniz. Karbonat, sildiğiniz yüzeylere parlaklık verecek ve daha etkili temizleyecektir.
Tıkanan lavaboları açmak için üretilen kimyasal ürünler zehirlidir. Onları kullanırken, eve yaydığı buhar sağlığımız için oldukça tehlikelidir. Karbonat, tıkalı lavabolar konusunda da güçlü bir yardımcıdır. Tıkalı lavaboların içine bir miktar karbonat döküp, üzerine de biraz sirke eklerseniz, tıkanıkların hızla açıldığını göreceksiniz. Duşakabin camlarını da karbonatla temizleyin ve durulayın. Su lekelerinin bıraktığı izlerden tamamen kurtulacaksınız.
Eğer tencerelerinizin ya da tavalarınızın dibi tutmuşsa, akşamdan karbonat dökerek ve sıcak su ekleyerek, sabah daha kolay temizlenmesini sağlayabilirsiniz.
Tekstil ürünleri, kıyafetleriniz, halılarınız ya da koltuk kumaşlarınızın temizliğinde karbonat eşsiz bir seçenektir. Lekelenme anında deterjan yerine karbonatı tercih ediniz çünkü deterjan lekeyi çıkarmak için kumaşın rengini bozacaktır. Fakat karbonatı lekeli bölgenin üzerine hafifçe ıslatarak sürerseniz, birkaç saat sonra lekeli alanı sildiğinizde, tertemiz olacaktır.
Bulaşık ve çamaşır makinelerinizde kimyasal temizleyiciler yerine karbonat kullanabilirsiniz ya da kullandığınız deterjanla karıştırabilirsiniz. Bulaşık makinesinin deterjan bölümüne karbonat, parlatıcı bölümüne de sirke koyarsanız, pırıl pırıl cam bardaklarınız olacaktır. Çamaşır makinesinde kullandığınız deterjanın yarısını karbonatla tamamlayın. Böylece çamaşırlarınız kimyasala daha az maruz kalacaktır ve tertemiz olacaktır.
Değerli Eşyalarınız için Koruyucu
Zamanla eşyaların rengi bozulabilir, hava koşullarından küflenebilir.
Rengi solan gümüşlerinizi hafif ıslatılmış karbonatla ovalarsanız, rengi canlanacaktır. Paslanan ya da paslanma ihtimali olan önemli eşyalarınızı karbonatla koruyabilirsiniz. Söz konusu eşyalarınızı karbonatla ovalarsanız, paslanmasını önleyebilirsiniz. Bunun yanı sıra kararan porseleneler de limon ve karbonatla ovulduğunda yeniden parlayacaktır. Giysilerinizi muhafaza ettiğiniz dolaplarda hava koşullarından dolayı küf ya da rutubet kokusu meydana geldiyse, dolabının içine ufak kabın içerisinde bir miktar karbonat koyunuz. Kötü kokuların oluşmasını engelleyecektir.
Tehlikeli Böcek İlaçlarına Son
Karbonatı evimizde, dahası tüm yaşam alanlarımızda böcekler ve haşerelere karşı koruyucu olarak kullanabilirsiniz. Marketlerden satın aldığımız tüm böcek ilaçları bir nevi zehirdir ve böceklerden sonra insan sağlığı için de oldukça tehlikelidir. Kimyasal zehir ürünlerini kullanmaya gerek yok. Karbonatın içerisinde bir miktar pudra şekeri ekleyip, böceklerin bulunduğu yerlere bırakınız. Karbonat, bu şekilde böcek ve haşere sorunlarına etkili bir çare olacak.
Mideye İlaç
Sağlıkla ilgili birçok yararı olan karbonatın mideye de adeta ilaç niteliğinde katkısı bulunmaktadır. Mide için üretilen ilaçların çoğunda karbonatın kullanılması da bu yüzdendir.
Mide ve ülser ağrılarına iyi gelen karbonat, mideyi rahatlatır ve mide suyunun fazlalığını atmaya yardımcı olur. Yemek sonrası rahatsız olan kişilerde ve sindirim sorunu yaşayanlarda karbonatlı suyun çok faydası olacaktır. Karbonatın mide asidini nötralize ettiği için ülser ağrısını azalttığı söylenmektedir. Hareket kapasitesi az olan yaşlı hastalarda kabızlık ve bağırsak sorunlarına iyi geldiği söylenen karbonat, mide ekşimesini de engelleyici özelliğe sahiptir.
Uyarı!
Karbonatın fazla tüketimi, zararlıdır. Neticede kimyasal bir malzemedir ve fazla tüketiminde oluşan zararları bilimsel olarak kanıtlanmış ve sağlık uzmanları tarafından açıklanmıştır. Ne kadar ve ne süre ile kullanıldığı önemlidir. Ağız ve diş temizliği sağlamaya çalışırken diş ve diş eti hastalıklarına sebep olabilirsiniz. Zayıflamak için çok fazla miktarda tüketilen karbonat, gelecekte mide ve kalp; hatta kemik sağlığında sorunlara yol açabilir. Ayrıca karbonatın sivilceli cilde sıklıkla uygulanması da sakıncalıdır. Kullanım miktarı iyi ayarlanmalıdır.
Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.