Parlak görüntüsü, ipeksi dokusu ve yumuşaklığı ile modaseverlerin gözde kumaş türü olan kaşmir, geçmişten günümüze tekstil sektörünün en değerli yünü olarak kabul ediliyor. Hem kış hem de yaz mevsiminde kullanılabilen bu yünden yapılan giysiler özellikle soğuk kış günlerinin ve gecelerinin en kurtarıcı parçaları olarak öne çıkıyor. Herkesin hayran olduğu, özel günlerin aranan kumaşı olan kaşmirin özelliklerini ve nasıl elde edildiğini sizler için yazdık.
Kaşmir Nedir, Nasıl Elde Edilir?
Kaşmir, bir kumaş türüdür. İnce ve yumuşak bir yapısı vardır. Hindistan’ın Kaşmir bölgesinde yaşayan, aynı ismi taşıyan kaşmir keçisinin kıl örtüsünden elde edilir. Kaşmir keçisi Hindistan’ın yanı sıra Çin, Moğolistan, İran ve Tibet’te de yetişir. Tüm bu ülkelerin ortak yanı kış aylarının oldukça sert geçmesidir. Kaşmirin üst tabakası kıl, alt tabakası ise ince yünlerden oluşur. Yani, kaşmir bir kıyafet 2 tür kıldan meydana gelir. Kaşmir kılları, kaşmir keçisinden taranarak ya da kesilerek alınır. Belli dönemlerde, kaşmir keçilerinin üstteki yünlerinin altında koruyucu ve ipeksi iç tüyler oluşur. Sert kış aylarında keçileri sıcak tutan bu tüyler yılda bir kez, genellikle de bahar aylarında keçilere zarar vermeyecek şekilde toplanır ve güvelenmesin diye ağzı kapalı, hava almayan plastik poşetlere konur. Ardından üzerindeki kir, yağ ve bitkisel atıkların arındırması amacıyla yıkama aşamasına geçilir. Daha sonra ise ayrıştırma işlemi yapılır; en ince ve en uzun tüyler seçilir. En iyi tüyler seçildikten sonra yünler kök boya ile istenilen renge boyanır.
Kaşmirin Kullanım Alanları Nelerdir?
Kaşmir yününden yapılan ürünlerin neredeyse tamamı kaşmir ismiyle anılır. Kaşmirin üst tabakasındaki kaba liflerden urgan, kilim, çuval, ip, battaniye ve yorgan; alt tabakasındaki liflerden ise giysi ve ipek kaşmir üretimi yapılır. Kaşmirden yapılan başlıca giyim ürünleri; kazak, şal, elbise, eldiven, bornoz ve beredir. Kaşmirden ayrıca halı da yapılmaktadır. Ülkemizde, Siirt yorganlarının iç kısmında kaşmir keçisinin kaba yünü kullanılır.
Kaşmirin Özellikleri Nelerdir?
Özellikleri açısından merinos yününe fazlasıyla benzeyen kaşmir lifi; medula, pulumsu yüzey ve korteks tabakalarından oluşur. Doğal renkleri kahverengi, beyaz ve gridir. Kaşmir lifi ile yün lifi arasında bazı farklar bulunur. Her iki yün de mikroskop altında incelendiğinde; yün lifinde örtü hücreleri az belirgin ve kalkık şekilde görülür. Oysa kaşmir lifinde kaşmirin pulları ince yapılı ve geniştir. Kaşmir, yünden daha parlak olmasını bu özelliğe borçludur. Yine mikroskop incelemesinde kaşmir lifinin enine görüntüsü neredeyse yuvarlak daireler şekildedir. Diğer yünlere oranla, kaşmir yününün nem emme oranı oldukça fazladır.
Oldukça hafif ve doğal bir yün olan kaşmir, insan vücuduna çok iyi adapte olur. Termal özelliklidir. Hem yazın hem de kışın giyilebilir. Yaz aylarında terletmez, kış aylarında ise üşütmez. Alerji yapma olasılığı sıfıra yakındır. Vücuda değdiğinde batmaz veya yakmaz. Oldukça kaliteli bir kumaştır. Taranarak toplanan kaşmir yününden üretilen kazaklar diğer malzemelerle üretilenlere oranla çok kalitelidir. Kaşmir kazaklar, koyun yününden elde edilen kazaklara oranla 6 kat daha fazla sıcak tutma özelliğine sahiptir. Dolayısıyla kaşmir kazakların özellikle dondurucu soğuk kış günlerinde kurtarıcı parçalar olduğunu söylemek mümkündür.
Kaşmir Neden Pahalıdır?
Kaşmir keçisi step iklimde yetiştirilir. Ancak step iklimin çölleşmeye başlaması ve kaşmir keçisinin çok az ülkede yetiştiriliyor olması nedeniyle yünü oldukça değerlidir. Ayrıca toplandıktan sonra geçirdiği işlemler de oldukça zahmetli ve maliyetlidir. 1 kaşmir keçisinden en fazla 250 gram yün alınabilmektedir. Elde edilen yünler birtakım temizleme işleminden geçer; kir, yağ ve bitkisel atıklar ayrıştırılır. Bu işlemin ardından yünün gramajı düşer. 250 gram yünden ancak 100 – 150 gram kadar yün kalır. Bir başka deyişle; 1 adet kaşmir kazak için 5 keçinin kaşmiri gerekmektedir. Kaşmirin pahalı ve aynı zamanda ipekten bile değerli olmasının ana sebebi budur. Değerli ve pahalı bir kumaş olması nedeniyle geçmişte kaşmiri sadece kraliyet ailesinin giydiği bilinir.
Daha ucuz olması amacıyla genellikle başka materyaller ya da yünler ile karıştırılarak üretimi yapılır. Hatta bazı ürünlerde kaşmir görünümü vermek için sentetik maddelerle veya koton ile karıştırılır. Bu ürünleri dokunarak ve ağırlığından kolaylıkla anlayabilirsiniz.
Kaşmir Keçisi
Özellikle yünlerinin tekstil sektöründe kullanılması sebebiyle kaşmir keçisi çok uzun yıllardan bu yana yetiştiriciliği yapılan bir keçi türüdür. Günümüzde yukarıda saydığımız ülkeler dışında da yetiştirilmektedir. Kaşmir keçisi yetiştirildiği ülkeye göre farklı özelliklere ve renge sahiptir. Genellikle rengi beyaz olsa da siyah, gri ve kahverengi renklerde de görülebilir. Kaşmir keçisinin kılları uzun ve kısa olmak üzere 2 bölümden oluşur. Tekstil sektöründe kullanılan yünler kısa kıllardan elde edilir.
Hemen hemen tüm keçi türlerinde olduğu gibi kaşmir keçileri de tırmanmayı ve zıplamayı seveler. Bununla birlikte sakin bir yapıya sahip oldukları da söylenir. Neredeyse tamamında (yüzde 95’inde) boynuz bulunur. Bu boynuzlar keçilerde dik, tekelerde yana doğru kıvrıktır. Kulakları sarkıktır. Tekeler ortalama 70, keçiler ise 50 kilo ağırlığındadır. Eti yağsızdır. Diğer keçi türleri ile kıyaslandığında süt verimi oldukça düşüktür. Ancak peyniri oldukça lezzetlidir. Bu durum kaşmir keçisinin peynirini özel kılmaktadır. Kaşmir keçisinin bir diğer özelliği ise mera hayvanı olmasıdır. Kapalı ortamlarda kaşmir keçisi yetiştirmek pek mümkün değildir.
Kaşmir keçisinin en önemli özelliği çetin kış şartlarına dayanıklı olmasıdır. Uzun ve yumuşak tüyleri ile – 30 dereceye kadar kendini koruyabilir. Yaz mevsiminde ise + 40 dereceye kadar yaşayabilir. Kış ayı ne kadar soğuk ve uzun geçerse, keçinin alt tüyleri o kadar parlak ve güzel olur. Yetiştirildiği bölgeye göre farklılık gösterse de kaşmir keçisinin tüyleri genellikle Mart ve Mayıs ayları arasında taranarak toplanır. Bu zaman geçirilirse keçiler yaza hazırlık amacıyla tüylerini dökmeye başlar. Tüy dökme dönemi gelmeden önce tüyler toplanmalıdır. En kaliteli kaşmir yünü hayvanın sırt ve omuz bölgelerinden alınır. Hayvanın arka ve alt kısmındaki tüyler daha kısa olduğundan ancak başka materyaller ile karıştırılarak kullanılabilir. Bir kaşmir keçisinin yeterli yün verebilir hale gelmesi için ortalama 4 yıl gerekir. Yetişkin bir kaşmir keçisinden yılda ortalama 150 gram saf kaşmir elde edildiği bilinmektedir.
Kaşmir Kumaşlar Nasıl Yıkanır?
Kaşmirin ipeksi yumuşaklığından uzun süre faydalanmak istiyorsanız, şimdi vereceğimiz tüyoları mutlaka uygulamalısınız.
- Kaşmir kıyafetlerini elde yıkamalı ya da kuru temizlemeye göndermelisiniz.
- Elde yıkayacaksanız; bir kaba soğuk su doldurun ve bu suyu yünlü kıyafetlere özel olan deterjan ile köpürtün. Ardından kaşmir kıyafetinizi bu suda bekletin.
- Dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta ise, kaşmir kıyafeti kesinlikle sıkmamaktır. Sıkmadan bir askıya asarak ya da kurutma makinesinde kurutabilirsiniz. Kurutma makinesine atmadan önce kıyafeti temiz ve büyük bir havlunun içine sarın ve havluyu hafifçe sıkın. Böylelikle giysideki fazla suyu almış olursunuz. Ayrıca kurutma makinesinde narin kıyafetler için olan kısa programı tercih etmelisiniz.
- Kaşmir kıyafetinizi kurutma makinesine atmayacaksanız, dışarıda değil içerde (kapalı mekanda) kurutmanızı öneririz. Askınızı hamak gibi kullanıp giysinizi üzerine sererek kurutabilirsiniz.
- En doğru yıkama ve kurutma yöntemi için giysinizin bakım talimatlarını incelemeyi unutmayın.
Görsel kaynak: Everlane
Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.