lavanta-cicegi-bakimi

Lavanta Çiçeğinin Bakımı Nasıl Yapılır?

Muhteşem bir kokusu olan ve güzelliğiyle bahçeleri süsleyen lavanta çiçeğinin bakımı da oldukça zahmetsizdir. Lavanta çiçeğinin bakımına dair her ayrıntıyı yazımızda paylaştık.

Lavanta, Lamiaceae familyasının Lavandula cinsine ait olan bitki türlerinin ortak ifadesi olarak kullanılır. Lavanta çiçeği bir Akdeniz bitkisidir. Ayrıca Ege’de de yetişebilen bitki, bölgenin dağlık ve taşlık olan arazilerinde mor tonlarında rengi ve muazzam kokusuyla kendini belli etmektedir. Dünya genelinde yetiştiği coğrafi konumları detaylandırırsak; Atlas Okyanusu adalarından başlayarak Akdeniz ve çevre ülkeleri, oradan da Hindistan civarını dahil edebiliriz. Lavanta, dağlık bölgelerde 1000 ya da 1800 metre arasındaki yüksekliklerde görülmektedir.

Lavanta Çiçeğinin Doğal Yapısı

Lavanta türündeki çiçekler genel olarak çalı görünümlüdür. Çok dallı olan bitkinin toplu bir başağı andıran, mor, mavi ya da kırmızı tonlarda açan çiçekleri bulunmaktadır. Yaklaşık 60 santimetre kadar derinlere uzanan kazık bir kökü vardır. Lavanta çiçeği ortalama 50 ile 100 santimetreye kadar uzamaktadır.

Lavanta çiçeğinin hemen hemen 20’ye varan türü bulunur. Bazı kaynaklarda 40’a yakın lavanta çiçeği türü olduğu da belirtilmektedir. Lavanta çiçeğinin yaprakları üst kısımlara doğru uzamaktadır ve tüylüdür. Lavantanın dik şekilde duran yeşil – gri renklerdeki sapları, çoğunlukla dört köşeli olmakla beraber, çıplaktır. Lavanta çiçeğinin dallanması oldukça güçlüdür, yaşı ilerledikçe ise alt dallarda odunlaşma olur.

Lavanta bitkisinden, güzel aromalı kokusu nedeniyle çeşitli sabunlar, parfümler, kozmetik ürünleri ve deterjanlar üretilmektedir. Hatta ilaç yapımında, tıbbi anlamda lavantadan faydalanılmaktadır. Ayrıca saksıda yetişen lavantanın hoş kokusu sebebiyle evlerde sıklıkla yetiştirilir.Bitkinin süs özelliğiyle de evlerde ya da bahçelerde yetiştirilmesi yaygındır. Lavanta çiçeğinin bakımı oldukça kolaydır.

Güneş Işığı ve Lavanta

Lavanta çiçeği güneşi sever. Güneş ışığını rahatça alabileceği şekilde konumlandırılması gereken bitkinin çiçek açabilmesi için güneş ışığına doyması gerekmektedir. Güneş ışığı ile serpilip güzelleşen bitki, soğuğa karşı ise oldukça dayanıksızdır. Evin içerisinde saksıda olan lavanta çiçeğinizi güney cepheye yerleştirmeniz doğru olacaktır. Yaşadığınız bölgede yeterince güneş ışığı alamıyorsanız, bitkinizin ışıktan yararlanabilmesi için tepeden floresan lamba alarak ışıktan faydalanmasını sağlayabilirsiniz.

Lavanta bitkisinin güneşten rahatça faydalanabilmesi için sıcak iklimlerde yetiştirilmesi tavsiye edilir. Ancak yine de lavanta her ne kadar güneşi sevse de kurutulma sırasında güneşten uzak tutulmalıdır (Lavanta çiçeğini tüketmek için kurutmak gerekir) Bu sırada gölgeye alınmalıdır. Güneşin altında kurutulan lavanta çiçeğinin aroması zarar görebilir. Ve ayrıca renklerinde solgunluk oluşabilir. Özetle lavanta çiçeğini kuruturken saplarından ayırmak ve mutlaka güneşten uzak tutmak gerekmektedir.

Kurutma İşlemi: Lavanta çiçeğini güneş yerine yapay bir ortamda kurutmak niyetindeyseniz, özenli davranmalısınız. Sıcaklık özellikle 30 derece civarında olmalıdır.

Toprak Seçimi

Toprak ihtiyacıyla ilgili seçici olmayan lavanta bitkisi, hemen hemen çoğu toprak çeşidinde yetişebilir. Kuru, hafif, kireç bakımından zengin, pH değeri 5,8 – 8,3 olan, hava alan ve kalkerli bir toprak, lavanta bitkisi için ideal olandır. Fakat eğer genelleyecek olursak, lavanta çiçeğinin kireçli bir toprakta yetiştirilmesi yeterlidir. Bahçede yetiştiriliyorsa, lavanta bitkisi için balçık olmayan, içerisinde kum – taş bulunmayan bir toprak kullanılmalıdır.

Lavanta, çalı bitkisi olduğu için kök yapısı diğer bitkilere kıyasla daha incedir. Bu da toprağın ısınmasıyla, köklere zarar verme riski taşır. Bu tür sebeplerden toprak seçimi önemlidir.Saksıda lavanta yetiştirirken ise, yine aynı şekilde balçık bir toprak kullanılmaması, olası kök çürümelerinin önüne geçmek için önem taşır.

Isı İhtiyacı

Lavanta bitkisi sıcağı sever. Lavanta çiçeği sıcak iklimlerin bitkisidir. Kış mevsiminde dahi ortam sıcaklığı mutlaka en az 10 ile 12 derece arasında sabitlenmelidir. Ancak nadiren de olsa Orta Avrupa iklimi gibi soğuklara dayanabilecek türleri de mevcuttur.

Çiçeklenme Dönemi

Lavanta çiçeği ihtiyacı olan bakımı aldıysa, özellikle Haziran ve Ağustos ayları arasında çiçeklerini açmaktadır. Bu sürecin sonlarına doğru çiçek, saplarıyla beraber toplanmaktadır. Ve daha sonra bir demet haline getirilerek, gölgede kurutulur. Kuruyan lavantalar, daha sonra saplarından ayırılır.Lavanta bitkisinin çiçeklerinde dökülmeler varsa, sulamada düzensizlik ya da güneş ışığında yetersizlik söz konusu olabilir.

Sulama

Sulama, lavanta bitkisinin boylanabilmesi ve yaprak kalitesi açısından önemli bir role sahiptir. Bu nedenle sulama yaparken, bitkinin her köküne eşit seviyede ulaşıldığından emin olmak gerekir.

Lavanta yeni ekildiği sırada, toprakla başarılı bir şekilde kaynaştırılması bakımından düzenli aralıklarla haftada 3 ya da 4 kez sulanmalıdır. Lavanta sulanırken, oda ısısında bekletilen su kullanmak ve bunu her gün aynı saatte, aynı ölçüde yapmak gerekmektedir. Sulama sırasında yalnızca toprağı değil; bitkinin yeşil bölümlerini de sulamakta fayda vardır. Yaz mevsiminde, lavanta çiçeklenme döneminde olduğu için, fıskiye ya da damlama sulama yöntemlerinden yararlanarak ile bitkinizi verimli şekilde sulamanız mümkündür. Elbette fıskiye yönteminden yararlanıyorsanız, suyun hızını doğru ayarlamak gerekir. Aksi takdirde çiçekleriniz zarar görebilir.

Yaşadığınız yerde suların klorlu / kireçli olduğunu düşünüyorsanız, bekletilmiş su kullanmanızı tavsiye ediyoruz. Bu sayede su, kireç ve klordan arınacaktır.

Temel Bakımı

Lavanta çiçeğinin çok bakım istemediğini söylemiştik. Bahçede yetiştirilen lavanta bitkisi için asgari düzeyde bir bakım yeterlidir. Saksıda yetişen lavantanın da toprak ve saksı değişimini doğru zamanlarda yaparak, sağlıklı bir şekilde boylanmasını sağlayabilirsiniz. Lavanta çiçeğinin bakım planını yapmadan önce, çiçeğinizi doğru yere konumlandırdığınızdan emin olmalısınız. Çünkü bulunduğu konum ve ışıkla ilişkisi lavanta çiçeği için hayati öneme sahiptir.

Yaz sonunda çiçeklenme bittikten sonra budama dönemi başlar. Lavantanın zarar görmüş çiçeklerini temiz olduğundan emin olduğunuz bir budama makası ile ayırmalısınız. Her şey yolunda bile olsa her sene sonbahar mevsiminde, mutlaka budama yapılmalıdır. Gübreleme ise lavanta çiçeğinin daha verimli olabilmesi için 2 ya da 3 senede bir kez yapılmalıdır. Dikim sırasında da bitkinize gübreleme yapabilirsiniz. Lavanta bitkisi için organik ya da azotlu gübreler tercih edilmemektedir. Yılda iki defa potasyumlu gübre yapmak idealdir.

Lavanta Çiçeğini Çoğaltmak

Lavanta bitkisi hem tohum hem fide yöntemiyle çoğaltılabilmektedir. Çok sık kullanılan yöntemlerden biri ise çelikle üretmektir. Tohumlamadan 1 ay sonra olan çimlenme döneminde ilk bir sene boyunca çiçeklenme gerçekleşmez. Onun yerine kısa saplı bitkiler gelişmektedir. Sonraki sene çiçeklenme başlar. Tohumlar ekilmeden önce 1 ay boyunca 5 derece sıcaklıkta olan bir dolapta saklanmalıdır. Lavanta fideleri ise toprağa ekilirken en az 40 santimetre kadar aralıklar bırakılmalıdır. Genelde ilkbaharda ekimler yapılmaktadır.

Saksıda lavanta çiçeği

Saksıda lavanta çiçeği

Saksı Değişimi

Lavanta bitkisi çoğunlukla geniş alanları sevmektedir. Saksıda da sorunsuz bir şekilde yetişebilen bitkinin ideal yaşam yeri bahçelerdir. Bu sebeple saksı seçiminde, büyük boydakileri tercih etmenin faydası olacaktır. Saksı 2 litre hacimli ve 30 santimetre çapında olmalıdır. Genelde ılık mevsimlerde saksı değişimi yapmak uygundur. İlkbahar ya da sonbahar mevsiminde, her sene 1 kez saksı değişimi olması önerilir. Saksı değişiminin sağlıklı olabilmesi için alt kısma -saksı deliğini kapatmadan- çakıl taşları konmalıdır.

Lavanta Çiçeğinin Faydaları

Lavanta yaygın bir şekilde kokusuyla değerlendirilse de sağlık sektöründe kullanım alanları da mevcuttur. Lavantanın kullanımına geçmişten günümüze bakarsak, çok eski çağlardan bu yana lavanta çiçeğinden tıbbi olarak yararlanıldığını görürüz. Örneğin büyük savaşlarda, yaralıların tedavisinde bir çeşit ‘dezenfektan’ olarak kullanılan lavanta, uzun yıllar hastanelerde dahi aynı amaçla değerlendirilmiştir. Lavanta çiçeğinin bilhassa kişilerde sinir sistemi üzerindeki olumlu etkileri bilinmektedir.

Ülkemizde ‘karabaş otu’ olarak da bilinen lavanta, içeriğindeki yoğun miktardaki uçucu yağlar sayesinde, ruh ve sinir sağlığımızı desteklemektedir. Özellikle bünyesinde bulunan baskın aroma kişileri sakinleştirmeye yardımcı olmaktadır.

Lavanta doymamış yağlar bakımından çok zengin bir bitkidir. İçeriğinde A ve C vitaminleri yoğun miktarda bulunmaktadır. Lavanta bitkisine ‘antioksidan deposu’ denmesinin nedeni budur. Ayrıca bitkinin bünyesinde bulunan kalsiyum, demir ve protein zenginliği sebebiyle sağlığımıza birçok yararı vardır.

Tüm bunların yanı sıra, lavantanın geçmişteki kullanım alanları kapsamında, 2. Dünya Savaşı sırasında, İngiliz askerlerinin güneşten korunmak için lavanta çiçeğinden şapkalarına ‘koruyucu’ yaptıkları söylenmektedir.

  • Lavantanın Cilde Faydası

Cilt sağlığına etkisi oldukça güçlüdür. İçeriğindeki antiseptik ve antifungal özellikleri bakımından cildi iyileştirici bir etkisi vardır. Cilt sorunlarını gidermede işe yaradığı için kozmetik ve cilt bakımı malzemelerinde lavanta kullanılmaktadır.

  • Lavantanın Saç Sağlığına Faydası

Lavanta bitkisi, saç sağlığı için oldukça faydalıdır. Saçları besler ve canlılık verir. Saç dökülmesiyle ilgili sorun yaşayanlar için iyileştirici bir özelliği vardır. Saç dökülmesinde kalıcı bir iyileşme sağlar denilebilir. Eğer direkt kafa derisinde kullanılırsa, kepek sorunu için birebirdir. Saçları yavaş uzayanlar için destekleyici bir bakım malzemesidir.

  • Stresle Mücadelede Lavanta

Lavanta yapısında bulunan esansiyel yağlar sayesinde kişileri depresyon ve strese karşı korumaktadır. Lavantanın kendine has kokusu, sinir sistemini gevşetir ve ruh sağlığı üzerinde olumlu yönde değişim sağlar.

  • Ağrılar

Migren ağrısı ya da baş ağrısı başta olmak üzere kişileri huzursuz eden birçok ağrıya karşı lavanta bitkisi şiddetle tavsiye ediliyor. Çay şeklinde tüketilebilen lavanta, romatizma ağrılarını hafifletmek için tüketilebiliyor. Ayrıca lavanta yağı ile masaj yapıldığında eklem ve kas ağrılarında da etkili olduğu biliniyor.

Tüm bunlara ek olarak lavanta, mide bulantısında ve bağırsakları temizlemede de oldukça etkilidir. Hazımsızlığa yol açan ve sindirim sistemini zorlayan sorunların ortadan kalkmasına yardımcı olur. Doktor kontrolünde kullanıldığında lavantanın hamilelik döneminde ödem, yorgunluk ve enfeksiyon sorunları için kullanılması da faydalıdır.

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın