pelin-otu-nedir-faydalari-nelerdir

Pelin Otu Nedir, Faydaları Nelerdir?

Latince adı Artemisia absinthium olan, en çok da İngilizce Wormwood adıyla tanınan bu ot, papatyagiller familyasının çeşitlerinden biridir.

Etimolojisi ve kültürel tarihi:

Adı, Eski Yunanca’daki Artemis sözcüğünden türemiştir. Helenistik kültürde, Artemis vahşi doğa ve av tanrıçasıdır. Aynı zamanda ormanın ve çocukların koruyucusudur. Absinthum sözcüğü de aynı şekilde Eski Yunanca’dan gelir. Wormwood adı ise Ortaçağ İngilizcesi’ndeki “wormwode” ya da “wermode” sözcüğünden gelir. Wormwood, solucan ilacı anlamına da gelmektedir. Wermwode sözcüğünün ise, Eski İngilizce’deki ve Almanca’daki vermut içkisinden türediği düşünülmektedir. “Gizli köken” anlamına gelmektedir.

William Shakespeare, meşhur Romeo ve Juliet oyununun birinci perdesinin üçüncü sahnesinde pelin otundan bahseder. Oyunda Juliet’in hemşiresi, Juliet 3 yaşındayken kendi meme ucuna pelin otu sürerek, bitkinin acı tadı sayesinde Juliet’i sütten kestiğini söyler.

John Locke, 1689 senesinde kaleme aldığı “İnsanı Anlama Yetisi Üzerine Bir Deneme” adlı kitabında, pelin otundan söz eder: “Küçük bir çocuğun, tatlı ile acı arasındaki farkı anlaması ve anlatabilmesi için önce şekerleme ile pelin otunun aynı şey olmadığını bilmesi gerekir.”

Pelin Otu Nerede Yetişir?

Avrasya ve Kuzey Afrika’nın ılıman bölgeleri ile, Kanada, kuzey Amerika ve Anadolu’da yetişir. 1 metreyi aşkın uzun boyu, gri, beyaz, yeşil renkleri, kırmızı/açık sarı çiçekleri ile, pelinotu ülkemizde en çok Akdeniz bölgesinde bulunur.

Yaz mevsiminin ortalarından sonbahara kadar çiçek açar. Bu yaklaşık olarak Temmuz-Ekim arası dönemdir. Sert kabuklu bir meyvesi bulunur, tohumları yer çekiminin etkisiyle etrafına dağılır. Ekilmemiş, kurak topraklar ile taş, kayalık bölgelerde dahi yetişebilir.

Saksıda da yetiştirilebilen bir bitki olan pelin otu, çiçek açmadan önce sürgünleri, yaprakları ve sahip olduğu çiçekler toplandıktan sonra kurutulmalıdır. Ardından da özel kaplarda muhafaza edilmelidir.

Pelin Otunun Kullanım Alanları

Alkollü İçki:

Daha çok süs bitkisi olarak kullanılsa da, tıp alanında ve birçok alkollü içeceğin yapımında da kullanımı yaygındır. Bu içeceklerin başında Absinth olarak bilinen meşhur İsviçre içkisidir. Absinth, rakı ve brandy yapımında kullanılan damıtılarak elde edilmiş tarımsal ispirtonun, pelin otu, anason ve diğer baharatlarla damıtılmasıyla üretilir. İçinde, thujone ve anethol bulunur. Thujone, uyuşturucu etkili bir maddedir. Bu nedenle, Absinth’in içindeki thujone miktarının doğru belirlenmesi çok önemlidir. Bu içki, askerlerin motivasyonları için uzunca süre askeri doktorlar tarafından da kullanılmıştır.

Ünlü Amerikalı yazar Edgar Allan Poe ve Hollandalı ressam Vincent Van Gogh’un ölüm sebebinin Absinthe olduğu rivayet edilir.

Pelin otunun kullanıldığı ikinci en bilinen içki de vermuttur. Vermut, beyaz şarap ve brandy ile yapılır. Başka damıtılmış akollerde ve şaraplarda da kullanılır.

Geleneksel tedavi:

Pelin otu, antik dönemde ilaç mahiyetinde kullanılmıştır. Ortaçağ’da ise mayalandırılmış bal ve sudan yapılan alkollü içkileri çeşnilendirmek için kullanılmıştır. Ayrıca, Fas’ta çayı da üretilmiştir. 18. yüzyıl İngiltere’sinde ise kimi zaman birada bulunan şerbetçiotunun yerine kullanılmıştır.

Sentetik marihuana yapımında da kullanılan pelin otunun iştahı açtığı ve sindirim güçlüğünü azalttığına inanılır.

Tadı oldukça acıdır. Mide problemleri olanların, bağırsağında ülser bulunanların veya böbrek hastalıklarına sahip insanların pelin otunu kullanmamaları önerilir. İçerdiği thujone nedeniyle, çok miktarda kullanıldığında epileptik kasılmalara veya böbrek yetmezliğine sebep olabilir.

Tıbbın babası kabul edilen Hipokrat’ın regl dönemindeki kadınlara kansızlık, romatizma ve şişliğe iyi geldiği için pelin otu reçete ettiği söylenir.

Pelin Otunun Faydaları

  • Pelin otu çay olarak tüketilebilir. Ancak çok acıdır, bu yüzden miktarına dikkat edilmelidir. Bir tatlı kaşığı miktarındaki pelin otuna (ot veya toz formunda), 1 su bardağı sıcak su konup 10-15 dakika demlendikten sonra içilebilir. Daha fazla miktarda yapılmak istenirse, 1 litre sıcak suya 5-10 gram arası eklemek suretiyle de hazırlanabilir. Acı tadını bertaraf etmek için hazırlanan karışıma bal veya doğal tatlandırıcılar eklenebilir. Günde iki bardaktan fazla içilmemesi ve ılıkken tüketilmesi tavsiye olunur.
  • İştah açar. Bu nedenle yemeklerden önce tüketilebilir.
  • Karaciğere ve safra kesesine destek olarak sindirimi hızlandırır. Pelin otu, sindirime yararlı olan diğer otlardan nane ve zencefille birlikte tüketildiğinde daha da faydalı hale gelir.
  • Mide ekşimesine iyi gelir ve bağırsak gazlarını azaltır. İdrar söktürür. Bu özellikleri harekete geçirmek için pelin otu yemeklerden sonra tüketilebilir.
  • Mercimekle ya da pirinçle pişirilirse, veya sümbülle karıştırılırsa mide ağrısına çok iyi gelir. Sümbüllü karışım mide ve karaciğer üzerinde yakı olarak da kullanılabilir.
  • Şişlik ve tahrişe iyi gelir.
  • Kasları gevşetir.
  • Antioksidan kaynağıdır.
  • Dulavrat otu, ısırgan ve nane ile kaynatıldığında kanı temizler.
  • Vücudunda solucan, kurt ya da tenya olan kedi ve köpeklerin mamalarına yarım çay kaşığı katılabilir. Günde 1 defadan fazla verilmemelidir ve birkaç günden fazla devam edilmemelidir.
  • Çöreotu, rezene ve civanperçemi ile kaynatıldığında hazımsızlıkla ilgili problemleri daha hızlı çözer.
  • Yaraların iyileşmesini hızlandırır.
  • Yüksek ateşi dengelemeye yardımcı olur.
  • Bağırsak solucanlarını düşürür. Bunun için tek başına veya pirinçle pişirilebilir.
  • Geciken reglin başlamasını sağlar ve bu dönemin daha az ağrıyla geçmesine yardımcı olur.
  • Gül yağı ile karıştırılıp yakı olarak kullanılırsa vücuttaki sertlikleri yumuşatmaya yardımcı olur.
  • Böbreküstü bezelerine etki ettiği için kan dolaşımını düzenler.
  • Romatizmaya iyi gelir.
  • Ödem ve enfeksiyonların atılmasında etkilidir.
  • Organizmayı kuvvetlendirir, vücuda direnç kazandırır.
  • Cildin rengini dengeler.
  • Saçkıran ve yılancık hastalıklarının tedavisinde kullanılır.
  • Göz altı morluklarını azaltmaya yardımcı olur ve ciltteki lekelerin oluşumunu engeller.
  • Pelin otu, toksik nitelikte olduğu için zararlı organizmaların bir numaralı düşmanıdır. Besinler ve su yoluyla insan ve hayvanlara bulaşan zararlı mikroorganizmaları öldürür.
  • Vücudu parazitlerden ve toksinlerden arındırmaya yardımcı olur.
  • Zehirli su yılanının zehrine karşı etkilidir. Aynı zamanda akrep zehrine karşı da panzehir olur. Böcek ısırıklarına iyi gelir.
  • Sinirleri koruyucu ve yumuşatıcı bir etkisi vardır. Sakinleştirici olarak kullanılabilir.
  • Sirkeyle birlikte içilirse zehirli mantarlara iyi gelir.
  • Pelin otu çayı veya pelin otundan elde edilen yağ, böceklenmeyi engellemek için zeytinyağı ve sirke şişelerine damlatılabilir.
  • Böcekleri ve sivrisinekleri öldürmek için toz halde de kullanılabilir.
  • Pelin otu karıştırılmış mürekkep kullanılan kağıtları fare ve kurtlar kemirmez.

Pelin Otunun Zararları

  • Pelin otu çayına birkaç hafta içildikten sonra 2-3 haftaya yakın ara verilmesi önerilir. Aksi taktirde pelin otunda bulunan eterik yağ benzeri madde kişiyi zehirleyebilir. Kullanmadan önce doktora danışmak faydalı olacaktır.
  • Düzenli olarak bir ilaç kullanmak zorunda olanlar, hekimlerine danışmadan pelin otu kullanmamalıdır.
  • İnsanlarda doğum sürecini hızlandırdığı ve doğum sonrasında annenin plasentayı atmasına yardımcı olduğu söylense de, toksik yapısı nedeniyle hamilelerin tüketmesi tavsiye edilmez. Aynı zamanda emziren annelerin ve bebeklerin de pelin otu tüketmemesi gerekir.
  • Eğer çok fazla miktarda ve uzun süre pelinotu tüketilirse, bitki bağımlılık yapabilir. Bu da, sinir ve sindirim sistemine zarar vererek, baş ağrısına, bulantı ve kusmalara yol açabilir.
  • Fazla kullanımı ishale, mide kramplarına, uykusuzluğa ve kabuslara sebep olabilir.
  • Ülserli hastaların, gastrit problemi çekenlerin, mide ve böbrek sorunları olanların kullanmaması tavsiye edilir.
  • Papatyaya alerjisi olanlar kullanmamalıdır.

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın