protein-tozu-zararli-mi

Protein Tozunun Zararları ve Yan Etkileri

Spor ile ile uğraşan pek çok kişinin merak ettiği bir sorudur; “protein tozu sağlığa zararlı mı?“. İlk olarak şunu belirtmemiz gerekir ki, protein tozu gibi tüketilen sporcu besinleri (supplementler) besin takviyeleridir ve öğünlerin yerine geçmez. Kullanım şekline ve sıklığına bağlı olarak olumsuz etkiler doğurabilen protein tozlarını yazımızda detaylı inceleyeceğiz ve olası zarar ve etkilerine değineceğiz.

Protein tozu, “whey protein” olarak da bilinir. Toz olarak da protein barı olarak da tercih edilir. Protein tozu 4 grupta sınıflandırılır:

  • Süt proteini tozu: Sütün içindeki, özellikle de inek sütünün içindeki protein türüdür. Daha yavaş sindirilir.
  • Yumurta proteini tozu: Tavuk yumurtası doğadaki en tam ve doğal protein kaynaklarından biri olarak görülür. Yumurta proteini de tavuk yumurtası kullanılarak üretilen bir protein takviyesidir.
  • Soya proteini tozu: Soyanın içerisindeki proteinden üretilir. Kimi insanlar için alerjik reaksiyon gösterme sebebidir. Bu nedenle, soya proteini ürünlerinde alerjen uyarı bulunur.
  • Kazein

Su ve sütle karıştırılarak kullanılır. Pudra şeklinde tozlardır. Vanilyalı, çikolatalı, çilekli ve başka aromalara sahip çeşitleri vardır.

Protein tuzu, elzem amino asitleri ve dallı zincirli amino asitleri içerir.

En çok tercih edilen protein tozu hangisidir?

En çok önerilen ve tercih edileni, kesilmiş sütün suyundan yani peynir altı suyundan elde edilerek toz haline getirilmiş whey proteinleridir. Bu protein tozu, en saf protein çeşididir.

Protein tozu denince akla ilk olarak whey protein gelir. Peynir üretimi sırasında ortaya çıkan proteini yüksek maddeler bazı kimyasal işlemlerden geçirilir ve saflaştırılır. Ardından da konsantre edilir. İşte bu şekilde üretilen protein, dünyada da en çok kullanılan protein takviyesi olan whey proteindir.

Protein tozunu kimler kullanır?

Protein tozu, ağır antrenman yapan sporculara, kuvvet ve güç antrenmanları yapan insanlara önerilen tozlardır. Bunun haricinde yoğun protein ihtiyacı duymayan kimselere, protein destekleyici bir besin takviyesi olarak kullanılması önerilmez. Bu sporcular, günlük kilogramları başına 1,3 ile 2 gr arasında protein almalıdır. Bu kimseler eğer diyetleriyle bu proteini alamıyorsa, protein tuzu kullanabilirler.

Bu sporcular, proteini halihazırda yeterli miktarlarda alıyorlarsa, protein tozu kullanmaları önerilmez. Çünkü, protein fazlası vücutta bazı zararları olur. Örneğin karaciğer yorulacaktır, karaciğerde yağlanma ve harabiyet oluşacaktır. Ayrıca protein böbrekten metabolize olduğundan, böbreğin de yorulmasına sebebiyet verecektir. Bu rahatsızlıklara ek olarak, protein fazlası dehidrasyona da yol açabilir. Su kaybıyla birlikte kalsiyum kaybı da oluşabilir.

Bu nedenle, temel protein kaynağı olarak değil ama eksik kalan proteini karşılamak amacıyla protein tozu kullanılabilir. Bu kullanımda da, protein tozunun miktarı ve dozajı oldukça önemlidir.

Protein tozunun önerilebileceği bir başka grup da, vejetaryen beslenen insanlar ve geçirdiği herhangi bir operasyon sebebiyle vücuduna normal diyetiyle, doğal yollarla protein almakta zorlanan kimselerdir. Onların doku onarımı için de uygun miktarlarda protein tozu önerilebilir.

Protein tozu kilo aldırır mı?

Protein tozu, zayıflama ya da kilo alma diyetlerinde özellikle tavsiye edilen ve kullanılan ürünler değildir. Sadece ağırlık çalışan, güç ve kuvvet antrenmanı yapan sporculara, diyetle alınamayan proteini almak için kullanılır. Bu durumda, protein tozu, kasların onarılması ve güçlenmesi ile bağışıklık sistemlerinin güçlü kalması için işe yarar.

Bu kişiler, zaten kaloriyi yeterince tüketir; bu nedenle protein tozunun kilo almalarına neden olduğu söylenemez. Yapılan ağır antrenman sonrası ortaya çıkan enerji açığını protein tozu kapatmaz. Zaten protein tozu enerji olarak düşüktür. Yalnızca, yapısal maddeler içerir. Bu yüzden vücuda kilo aldırıcı etkisi olmaz.

Protein Tozu Zararlı mıdır?

Protein, önemli bir yapıtaşıdır. Her insanın sağlığı için protein ihtiyacı vardır. Protein farklı miktarlarda ve çeşitlerde vücuda alınabilir. Yetişkin bir insanın günlük olarak alması gereken enerjinin yaklaşık yüzde 20’si proteinlerden gelmelidir. Bu proteinler, gün içinde yıkıma uğramış kas dokularını onarır ve yenilerinin yapımı için yardım eder.

Kimi zaman, ek protein besinleri de insanlar için gerekli olabilir. Bu konuyla ilgili uluslararası alanda pek çok tartışma olsa da yapılan araştırmalar gösterir ki, yüksek dozajlarda olmadığı müddetçe, protein takviyesinin insan sağlığı üstünde ciddi tehlikeleri yoktur.

Bazı protein tozları aspartam içerebilmektedir, yapılan araştırmalarda aspartam kansere neden olabilecek maddeler arasındadır. Bu sebeple protein tozu satın alacaksanız “aspartam içermez” “aspartame free” yazılı ürünleri tercih etmeniz sağlığınız için oldukça önemlidir.

Protein tozu, sanılanın aksine bir hormon ilacı, doping aracı ya da mucizevi bir şey değildir (Yapay hormon takviyesi olan grup steroid grubudur). Protein tozu, zayıflama ya da kilo alma diyetlerinde değil, güç ve ağırlık antrenmanı yapan, diyetinde proteini yeterince alamadığı için protein eksiği olan sporculara önerilir. Bu sporcular, antrenman aralarında ve antrenman sonrasında uygun miktarda protein tozu alarak vücutlarındaki protein açığını kapatırlar. Bu sayede, kaslarını onarırlar ve bağışıklık sistemlerini güçlü tutarlar.

Bunun haricindeki sporlarla uğraşan insanların protein tozuna ihtiyacı yoktur. Bu insanlarda, protein tozunun gereğinden fazla protein alımına sebep olma riski bulunur. Aynı risk, protein açığı olduğu halde protein tozu kullanan ancak bunun dozajını doğru ayarlayamayan sporcular için de söz konusudur.

Protein tozunun fazlası,

  • Karaciğeri yorar.
  • Karaciğerde yağlanmaya ve sorunlara yol açar.
  • Protein böbrekten metabolize olduğundan, böbreği de yorar.
  • Dehidrasyona yol açar.
  • Su kaybıyla birlikte kalsiyum kaybını da tetikler.
  • Kalori artışı
  • İlaçların etkisini azaltma
  • Kalp hastalıkları
  • Gut hastalığına yol açma riski taşır.

Protein tozunun sivilce yapıp yapmadığı konusu hata tartışılmakta ve kesin bilgi sunulamamaktadır.

Kısırlık ve testis küçülmesi konusu ile ilgili olarak ise; ülkemizde satılan protein tozları androjen ve anabolizan içermemektedir. Bu maddelerin ve steroid türevi maddelerinin bulunmaması protein tozlarının kısırlığa veya testis küçülmesine neden olmayacağını göstermektedir.

Protein tozu nasıl kullanılır?

Protein tozunu kullanması gereken kimseler, spor antrenmanları sonrasında ara öğünlerde ya da ana öğünlerinde bir iki doz protein tozu kullanabilirler. Eğer ana öğünlerini yüksek proteinli bir yemekle yapabiliyorlarsa, yapmaları önerilir. Ancak, eğer yüksek proteinli ana öğün yiyemiyorlarsa, diyetlerinde kalori sınırlaması söz konuysa, birkaç doz protein dozu alabilirler.

Gün içerisinde, protein tozu kullanacak kişi en fazla 5-6 doz protein dozu almalıdır. Bunun nedeni, emilimi yavaş yavaş gerçekleştirmek, amino asitlerin kas dokusuna yavaş geçiş yaparak vücudu yormasını engellemektir.

Protein tozu, sabahtan akşama dek ana ve ara öğünlere birer doz şeklinde bölünerek eklenirse kişi için daha verimli olur. Bu şekilde, maksimum fayda ve destek alınabilir.

Protein tozunun faydaları var mıdır?

Piyasadaki protein tozları herkese önerilmez. Ağırlık sporu yapan sporcular için faydaları olabilecekken, ihtiyacı olmayanlar için zarara sebep olur. Protein tozunun fayda sağladığı sporcular, diyetleriyle yeterli miktarda protein alamayan insanlardır.

Kas büyütme ve kas onarımı açısından destekleyici olan bu protein tozları içerisinde elzem amino asitler barındırır; bu asitler doğal besinlerden alınınca kasa kolayca ve hızlıca geçemez. Ancak tozlardaki elzem amino asitler saf haldedir. Özellikle, süt proteini tozundaki amino asitler daha da saftır. Yani biyolojik verimlilikleri oldukça yüksektir; kasa hızlıca geçerler ve etki eder.

Güç ve ağırlık antrenmanı yapan sporcular, antrenman sonrası kas onarımı için protein tozu tercih edebilir. Özellikle kalorisi sınırlı diyetler yapması gereken, yağ yakıcı antrenmanlar yapan sporcular, doğal protein kaynakları arttıkça kalori miktarı da arttığından bunları yemeyi bir miktar azaltarak protein tozuna yönelebilir. Bu sayede, kas onarımı ve bağışıklık sisteminin güçlenmesi süreçleri bu kimselerde daha hızlı gerçekleşir. Aynı zamanda, eğer varsa, vücuttaki yaraların da hızlıca iyileşmesine yardım eder.

Protein tozunun bir başka faydası da,  kullanan kişiye zamandan ve yemek hazırlamak için harcayacağı enerjiden ekonomi ettirmesidir.

Hakkında yapılan araştırmalar devam ediyor olsa da, whey proteini ile ilgili bir diğer faydanın da, vücuttaki kanser hücrelerini yok etmesi olduğu söylenmektedir.

Her protein tozu faydalı mıdır?

Protein tozu, hakkında çok fazla araştırma yapılan bir besin takviye grubudur. Takviye olmaları itibariyle asla gıdanın yerini almaması gereken, ancak gıdadan yeterince protein alınmadığında kullanılması önerilerin protein tozları, piyasada çok çeşitlidir.

Nasıl çiftçiler, hem organik hem de tarım ilaçlı üretim yapıyorsa, protein tozlarının da iyi ve kötü versiyonları vardır. Kimi üreticiler protein tozlarının içine kurşun, kadmiyum ve arsenik karıştırırken, tamamen organik içerikli protein tozları üretenler de vardır. Bu maddeler doğada da bulunur ancak miktarları çok önemlidir.

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın