Yağlı boya lekesi zorludur. Kullanım alanı oldukça geniş olduğu için, hem temizlik yaparken hem de eşyalarımızı dış etkenlerden korurken yağlı boyadan sık sık faydalanırız. Fakat ufak bir ihmal ya da oluşabilecek bir kaza ile yağlı boyanın leke bırakması sizi zor durumda bırakabilir. Lekenin büyük ya da küçük olması sonucu değiştirmez; minicik bir leke bile rahatsız edebilir. Yağlı boya lekesinin çıkması zor da olsa, unutulmamalıdır ki ‘çıkmayan boya lekesi’ yoktur. Böyle bir durumda neler yapmanız gerektiğini; yağlı boya lekesini kolayca temizlemenin ipuçlarını sizler için yazdık.
‘Değmesin Yağlı Boya’
Yağlı boya lekesi zor olmasıyla öyle ünlenmiştir ki; halk arasında, sürüldüğü yüzeyde kimseye bulaşmasın diye ‘değmesin yağlı boya’ ifadesi çok yaygınlaşmıştır. Yağlı boya; eşyalara renk vermek, korumak ya da temizlemek için kullanılan, pigmentlerin özel sıvılarla karıştırılmasıyla elde edilen kimyasal bir maddedir. Bu karışım, yüzeye sürüldüğünde ince bir tabaka halinde yayılır ve içeriğinde kolay sürülebilmesi için kıvam veren bir inceltici vardır. Yağlı boyayı sürdüğümüz zaman bu inceltici buharlaşır, yağ kurur; yüzeyde oksitli, katı bir tabaka oluşur. Boyanın içine konulan ‘kurutucu’ (hızlandırıcı) adı verilen katalizörler sayesinde sürüldüğünde daha hızlı kurur.
Yağlı boyanın kullanım alanları çok çeşitlidir. Kapatıcı özelliği vardır; yüzeylerin üzerinde sert, kalıcı bir katman oluşturur. Eşyaların yüzeyine koruyucu olarak ya da dekoratif amaçlarla uygulanır. Binaların tahta, ahşap bölümlerine yağış, nem gibi etkili hava şartlarından etkilenmemesi ve metallerin de korozyondan korunması için uygulanmaktadır. Ayrıca renklendirme özelliği sayesinde, binaların duvarlarını boyamak ya da resim yapmak için kullanılır. Çoğunlukla kullanıldığı alanlar sanat ve tasarım olmakla beraber; nesneler, inşaat, ulaşım, endüstriyel kaplama gibi alanlarda sıklıkla yağlı boyadan yararlanılmaktadır.
Yağlı Boya Lekesinin Çıkarılması
Yağlı boya lekesi her ne kadar zor çıkarılmasıyla bilinse de yüzeylerden temizlenmesi imkânsızdeğildir. Dikkat edilmesi gereken ufak noktalar vardır.
Kumaşlar
Yağlı boyayı kullanırken en sık görülen kazalar giysilerimize bulaşmasıyla gerçekleşir.
Kumaşlardan yağlı boya çıkarmanın en bilindik yöntemi pudra kullanmaktır. Özellikle keten, yünlü ve pamuklu kumaşlarda leke olduğunda ilk yapılması gereken lekenin üzerine bol miktarda pudra serpiştirmektir. Leke daha yeniyken yapılırsa, daha etkili olacaktır. Zamanlama, çok önemlidir. Leke kurumadan müdahale edilirse, temizlenmesi o denli kolaydır. Daha sonra aynı bölge alkolle, terebentine veya etere hafifçe batırılmış temiz bir bezle iyice silinmelidir. Unutmayınız, eterin yanıcı bir madde olması sebebiyle, kumaş kesinlikle ateşten uzak tutulmalıdır. Silme işleminden sonra da kumaş bol suyla iyice durulanmalıdır.
Uyarı: Eter buharının solunması inan sağlığı için çok tehlikelidir. Yağlı boya lekesini çıkarmak için bu yöntemi kullanmaya karar verirseniz lütfen kapalı alanlarda denemeyiniz, mümkün olduğunca eteri koklamayınız. Mümkünse maske kullanınız.
Bir başka etkili yöntem ise kumaştaki lekeli bölgenin üzerine temiz bir bez koymak ve sonra arkasını çevirip ters tarafından müdahale etmektir. Kumaşın tersinden ağartıcı olmayan bir deterjan ve ılık su uygulanmalıdır. Bu uygulama, leke kayboluncaya dek tekrarlanabilir. Leke çıkmışsa, hemen bol miktarda su ile güzelce durulanmalıdır. Daha sonra çamaşır makinesine atılabilir. Sıra kurutmaya geldiğinde lütfen kurutma makinesi kullanmayız. Açık havada asılarak kurutulmalıdır.
Bu işlem sonuç vermezse, beyaz renkli kumaşlarda içine ağartıcı içeren deterjan konularak yukarıdaki uygulama aynı şekilde yapılmalıdır. Fakat burada dikkat edilmesi gereken, ağartıcının herhangi bir hasar bırakmaması için kumaşın görünmeyen bir yerinde test edilmesidir.
Tiner de yağlı boya lekesini çıkarmada kullanılan yöntemlerden biridir. Temiz bir beze dökülen bir miktar tiner kumaştaki lekeli bölgeye tampon yapılarak uygulanmalıdır.
Eğer leke kurumuşsa?
Kumaşın üzerine bulaşan lekeyi görmekte gecikirseniz ve lekenin iyice kuruyup katılaştığını fark ederseniz, yukarıdaki yöntem sonuç vermeyebilir. Bu durumda amonyaktan yararlanabilirsiniz. Kumaşın üzerinde lekeli bölgeye amonyak döküp 10 veya 15 dakika kadar bekleyin. Bu işlem lekenin yumuşamasını sağlayacaktır. Daha sonra bol soğuk suyla yıkayıp, yukarıdaki işlemi aynı şekilde tekrarlayabilirsiniz.
Camlar
Bahar aylarında evlerde yapılan geniş çapta temizlik; badana ve boya işlerinin ardından camlara yağlı boya lekesi bulaşmasına sebep olabiliyor. Bu durumda yapılacak en hızlı çözüm; tiner ya da terebentin kullanmaktır. Terebentin şişesini sıcak suyun içinde ısıttıktan sonra bir çubuğun ucuna yerleştirdiğiniz pamukla, hafifçe damlatılmış terebentini camdaki lekeli yerlere sürünüz. Ardından 20 dakika sonra camlarınızı sirkeli suyla silerseniz, camlarınız pırıl pırıl olacaktır. Benzer bir işlemi tinerle de yapabilirsiniz. Temiz bir beze bir miktar tiner koyarak, camlardaki lekeli bölgelere tampon yaparak siliniz. Bu işlemi uygularken tinerin içeriğindeki tehlikeli kimyasallardan ötürü, lütfen eldiven kullanınız ve yüzünüze, gözlerinize temasından kaçınınız.
Parkeler
Bahar temizliğine geri dönelim… Bu kez de sorun parkelere taşarsa; yağlı boya lekeleri parkelerinizde irili ufaklı görünüyorsa (boyama işlerinde en çok yerler lekelenir), ne yapmalıyız?
Parkeden boya çıkartırken kilit nokta, parkelere zarar vermemektir. Fakat genelde yer temizliği en sona bırakıldığı için yağlı boyanın kuruması engellenemez ve parkelerden leke çıkarmak iyice zor hale gelir. Leke çıkarma işleminden önce, parkeye zarar verebilecek, yüzeyi çizebilecek boya lekelerini elektrikli süpürgeyle almalısınız. Ardından tinerli bez ile lekeli bölgeyi siliniz. Ilık suyla silmek, boyaların zeminde yumuşamasını sağlayacaktır.
Pudra, parkelerden de yağlı boya temizlemek için tercih edilen bir malzemedir. Parkenin üzerinde lekeli bölgeye serpiştirilen bol miktarda pudra, bir süre bekletilir. Daha sonra bu bölgeyi alkollü ya da eterli bezle hafifçe silebilirsiniz. Ardından mutlaka soğuk suyla durulanmalıdır.
Bu yöntem parkelerde işe yaramıyorsa, lekeli bölgeye amonyak dökerek; yukarıdaki işlemleri tekrardan yapabilirsiniz. Hangi yöntemi denerseniz, işlemin sonunda mutlaka zemini kimyasallardan arındırmalı, güzelce temizlemelisiniz.
Ek Bilgi
İspirto ve asetonun da yağlı boya lekelerinde etkili olduğunu bilinmektedir.
Bazı yağlı boyalar içeriğinde bulunan maddeler sebebiyle silinemez. Eğer yukarıda geçen yöntemler lekenizde hafif bir açılma sağladıysa, denemeye devam edin. Fakat hiçbir fark göremiyorsanız, lekenin artık kalıcı olduğunu kabullenmekten başka çare yok.
Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.