Yüksek Kolesterolün Etkileri

Yüksek Kolesterolün Etkileri

Yaklaşık olarak her 6 kişiden 1’i yüksek kolesterol problemi yaşasa da pek çok insan yüksek kolesterolün etkileri konusunda fazla bir bilgiye sahip değil ve/veya bunu görmezden geliyor. Yüksek kolesterolün milyonlarca kişide görülen bir sağlık sorunu olması ne yazık ki zararlarını azaltmıyor. Yapılan araştırmalar kötü kolesterolü yüksek olan kişilerin kalp damar hastalıkları, felç ve kalp krizi gibi ciddi hastalıklara yakalanma riskinin önemli oranlarda arttığını ortaya koyuyor.

Tüm dünyada kalp ve damar hastalıkları için yapılan ameliyatlar büyük oranda başarılı olarak sonuçlansa ve kalp damar sağlığı için kullanılabilecek ilaçlara her yıl yenileri eklense de en çok ölüm yine kalp ve damar sorunları nedeniyle yaşanmakta. Dünya Sağlık Örgütü felçlerin %20’si ve kalp krizlerinin %50’sinin yüksek kötü kolesterole bağlı olarak gerçekleştiğini tahmin ediyor.

Yüksek Kolesterolün Etkileri

Kanda fazla miktarda bulunan kolesterol, bazı olumsuz etkilere yol açar. Sağlık için riskli kolesterol türü, kötü kolesteroldür. Kötü kolesterol, düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) türüdür. Yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) ise, “iyi” yani sağlıklı kolesterol türüdür.

Yüksek kolesterolün vücut sağlığı üzerindeki etkilerine göz atalım:

  • Kötü kolesterol (LDL), damar çeperlerine yapışarak bu bölgede birikir ve felç ve kalp krizi riskini artırır.
  • LDL kolesterol, atardamarda birikebilir ve “plak” olarak adlandırılan yağlı, mumsu çökeller oluşturabilir.
  • İyi kolesterol (HDL), damar çeperine yapışan kötü kolesterolü tutunduğu bölgeden kopararak karaciğere ulaştırır. Buradan da safra aracılığı ile vücuttan atılır.
  • İyi kolesterol, kötü kolesterolle mücadele etmek için etkili bir yoldur. Yüksek kolesterolü atardamarlardan karaciğere taşır.
  • Yüksek kötü kolesterol, zamanla atardamarlara zarar verir, kalp hastalıklarını tetikler ve inme riskini artırır.
  • Yüksek kolesterol biriktiği damara yakın organlarda olumsuz etkiler bırakır. Örneğin böbrek damarlarında LDL kolesterol birikimi, böbrek yetmezliğine yol açabilir.
  • Kadınlarda yüksek kolesterol, meme kanseri riskini yüzde 65 oranında artırmaktadır.
  • Beyini besleyen boyun damarlarında LDL kolesterol birikimi konuşma bozukluğu, denge kaybı ve bilinç kaybı gibi sorunlara yol açabilmektedir.
  • Kolesterol, bağırsak damarlarını da tıkayarak sindirim işlevini engelleyebilmektedir.
  • Kan damarlarındaki basıncı yükselten LDL kolesterol, damar hasarları ve yırtılmalarına sebep olabilir.
  • Yüksek kolesterol ilaçları, karaciğer hasarına ve kas zedelenmelerine yol açabilmektedir.
  • Kolesterolün olumsuz etkilerini ve vücuttaki zararlı komplikasyonlarını önlemek için periyodik olarak kontrol edilmesi; diyet, egzersiz ve ilaçlarla seviyelerin düşürülmesi önemlidir.

Kolesterolün etkileri ile ilgili şu ayrıntılı bilgileri de paylaşabiliriz;

  • Kardiyovasküler sistem üzerindeki etkileri:

Vücutta çok fazla LDL kolesterolü varsa damarlarda birikebilir, damarları tıkayabilir ve damar esnekliğini azaltabilir. En önemli etkilerinden biri damar sertliğidir. Atardamarların sertleşmesine “ateroskleroz” adı verilir. Sertleşmiş atardamarlardan kanın dolaşımı daha güçleşir. Bu yüzden kalp, kan pompalamak için daha fazla çalışmak zorunda kalır. Arter çeperlerinde plaklar biriktikçe zamanla kalp hastalıkları ve kalp hasarları ortaya çıkabilir.

  • Dolaşım sistemi üzerindeki etkileri:

Koroner arterlerde (kalbi besleyen atardamarlar) yüksek kolesterole bağlı plak birikimi, vücuda oksijen taşıyan kanın kalp kaslarına akışını engelleyebilir. Bu “angina” adı verilen göğüs ağrısına yol açabilir. “Angina” kalp krizi değildir; ancak kalp krizi riski konusunda bir uyarıdır. Bir miktar plak, zamanla kalp krizi ve felce yol açan faktörlerin sebebi olabilir.

Ayrıca, kalbe kan akışını engelleyen bir pıhtıya yol açabilir. Kan pıhtısı kollara, mideye, bacaklara ve ayaklara kan sağlayan arterlere (atardamar) kan akışını engelleyebilir. Bu duruma “periferik arter hastalığı (PAD)” adı verilir.

  • Endokrin sistem üzerindeki etkileri:

Vücudun hormon üreten bezleri, östrojen, testosteron ve kortizol gibi hormonları üretmek için kolesterol kullanır. Hormonlar, vücudun kolesterol seviyelerini de etkileyebilir. Bazı araştırmalar, östrojen düzeylerinin bir kadının adet döngüsü sırasında yükseldiğini ortaya koymuştur. Buna bağlı olarak iyi kolesterol düzeyleri yükselirken, kötü kolesterol düzeyleri azalmaktadır. Östrojen seviyesinin düşmesi, bir kadının menopoz sonrası kalp hastalığı riskini artırmaktadır. Bu sorun, yüksek kolesterole bağlı olarak gelişmektedir.

Düşük seviyede tiroid hormonu (hipotiroidizm) üretimi, kötü kolesterolün artışına yol açar. Aşırı tiroid hormonu (hipertiroidizm) üretimi de, bunun tersi bir etkiye sahiptir. Prostat kanseri büyümesini önlemek için erkek hormonlarının seviyelerini düşüren “androjen” tedavisi, kolesterol seviyelerini yükseltebilmektedir. Büyüme hormonu eksikliği de, kötü kolesterol seviyelerini artırabilir.

  • Beyin sistemi üzerindeki etkileri:

Kolesterol, beyin ve bağlantılı sistemler için önemli bir bileşendir. Beyin vücudun tüm kolesterol üretiminin yaklaşık yüzde 20’sini içerir. Bu madde, beynin vücudun diğer bölümleri ile iletişim kurmasını sağlayan sinir hücrelerinin geliştirilmesi ve korunması için önemlidir. Beynin optimal çalışması için kolesterole ihtiyaç vardır; ancak fazla kolesterol beyin için de riskler doğurur. Yüksek kolesterol, felçlere yol açabilir, kan akışını azaltarak beynin parçalarına zarar verebilir, hafıza kaybı, hareket yoksunluğu gibi beynin diğer fonksiyonel işlevlerinde hasarlara yol açabilir.

Kandaki yüksek kolesterol, hafıza ve zihinsel işlevlerin kaybında da rol oynayabilmektedir. Yüksek kan kolesterolü bulunan Alzheimer hastalarında beyne zarar veren yapışkan protein birikintileri olan “beta-amiloid” plakların oluşumu hızlanabilmektedir.

  • Sindirim sistemi üzerindeki etkileri:

Kolesterol, sindirim sisteminde safra üretimi için gereklidir. Safra, vücudun gıdaları parçalamasına ve bağırsaklarınızdaki besinleri emmesine yardımcı olan bir maddedir. Ancak safrada yüksek oranda kolesterol varsa, fazla miktardaki kolesterol kristalleşerek daha sonra safra kesesi taşlarına dönüşür. Safra taşları, acı ve ağrı verici bir takım belirtilere yok açar.

  • Göz üzerindeki etkileri:

Kornea kenarında bulunan ince halkalar gözdeki kolesterol depolarıdır. Yüksek kolesterol, retinal damar tıkanıklığına da açabilir. Buna bağlı olarak ani körlüğe sebep olabilir. Retinal damar tıkanıklığı, diyabetik göz hastalığından sonra yaygın olarak görülen göz hastalığıdır. Yüksek kolesterole bağlı plaklar, retinal damarlarda da tıkanmaya yol açabilmektedir. Bu durum, göz ile beyin arasındaki iletişimi sağlayan optik siniri olumsuz etkileyerek körlüğe sebep olabilmektedir.


Günümüzde kalp ve damar sağlığı için pek çok tedavi yöntemi bulunmaktadır ancak hastaların yeme alışkanlıklarını değiştirmesi LDL ve HDL kolesterolü istenilen düzeylerde tutmaları açısından en az profesyonel tedaviler kadar önemli. Öncelikle kolesterol sorununuz olup olmadığını öğrenmek için mutlaka test yaptırmalısınız. Uzmanlar 20 yaş üzeri herkesin 5 yılda bir bu testi yaptırmasını tavsiye ediyor.

Bunları da Bilmelisiniz!

  • Dünyada her 6 kişiden 1’inin yüksek kolesterol sorunu yaşadığı belirtiliyor.
  • Yüksek kolesterole bağlı kalp damar hastalıkları, dünyada en çok ölüme yol açan sağlık sorunları arasında ilk sıralarda yer alıyor.
  • Dünyadaki felç vakalarının yüzde 20’si, kalp krizi vakalarının da yüzde 50’si yüksek kolesterolle bağlantılıdır.
  • Trigliserit, gliserol ve 3 farklı yağ asidinden oluşan bir esterdir. Pek bilinmese de kolesterol kadar tehlikeli olan trigliseritlerin seviyesinin kanda yüksek olması, kolesterol gibi kalp ve damar sağlığı açısından risklidir.
  • Genç ve yetişkin insanların her 5 yılda bir kolesterol testi yaptırması öneriliyor.
  • Yüksek kolesterol, genetik sebeplerle ortaya çıkabileceği gibi sağlıksız beslenme ve yaşam tarzı tercihlerinin de bir sonucu olabilir.
  • Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve bazen ilaç tedavisi yüksek kolesterolü azaltmaya veya kontrol altına almaya yardımcı olur.
  • Karaciğerin gereğinden fazla kolesterol üretmesi de, LDL kolesterol miktarını artırmaktadır.
  • Yüksek kolesterolün belirtileri hemen hemen yok gibidir. Tespit etmenin tek yolu kan testidir.
  • Alkol ve sigara kullananlar, kalp, diyabet ve yüksek tansiyon hastaları yüksek kolesterol riski altındadır. Bu kişiler, daha sık kan testi yaptırmalıdır.
  • Hareketsizlik, obezite ve sağlıksız beslenme LDL kolesterol miktarını artırırken, HDL kolesterolü düşürür.
  • Yüksek kolesterole yol açan başlıca gıdalar şunlardır; yumurta sarısı, karides gibi kabuklu deniz ürünleri, pastırma gibi işlenmiş etler, domuz yağı ve tereyağı gibi hayvansal yağlarla yapılan unlu ürünler…
  • Japonya, kan kolesterol seviyeleri en düşük olan ülkelerin başında gelir.
  • Finlandiya yüksek kolesterol düzeyine sahip insanların yaşadığı ülkelerden biridir. Bu ülkede koroner kalp hastalıkları yaygındır.
  • Amerika’da 70 milyondan fazla LDL “kötü” kolesterol hastası olduğu belirtiliyor.

, ,

Bu yazıyla ilgili henüz yorum yapılmamış.

Bir cevap yazın